Spis treści
Co to jest Camino de Santiago?
Camino de Santiago to sieć pielgrzymkowych szlaków, które kierują się w stronę katedry w Santiago de Compostela, gdzie spoczywają relikwie św. Jakuba Apostoła, znane jako jego grób. Tradycja wędrowania tymi szlakami ma swoje korzenie w średniowieczu, a dziś przyciąga pielgrzymów z każdego zakątka świata. Każda z tras oferuje unikalne przeżycia, łączące zarówno duchowe jak i fizyczne wyzwania. Opcji do wyboru jest wiele, a każda ścieżka różni się długością oraz stopniem trudności.
W szczególności, Camino Francés i Camino Portugués cieszą się największym uznaniem, prowadząc przez malownicze regiony Hiszpanii i Portugalii. Jednak Camino de Santiago to więcej niż tylko duchowa wędrówka; to także znakomita okazja do poznania lokalnej kultury oraz historii, które można odkrywać podczas podróży. Tego rodzaju doświadczenie czyni tę podróż naprawdę wyjątkową.
Co to jest Droga św. Jakuba i jej znaczenie w historii?
Droga św. Jakuba, znana również jako Camino de Santiago, to jedna z najstarszych tras pielgrzymkowych w Europie, z historią sięgającą średniowiecza. Oprócz jej religijnego wymiaru, trasa ta pełniła ważną rolę w wymianie kulturalnej i gospodarczej, przyczyniając się do integracji różnych regionów. W tamtych czasach była jednym z trzech najważniejszych miejsc pielgrzymkowych w chrześcijaństwie, obok Jerozolimy i Rzymu. Pielgrzymi zatrzymywali się przy licznych katedrach i kościołach, co miało istotny wpływ na rozwój architektury sakralnej w Europie.
W 1993 roku Droga św. Jakuba została wpisana na prestiżową listę światowego dziedzictwa UNESCO, co dodatkowo podkreśla jej historyczne i kulturowe znaczenie oraz zachęca do pielgrzymowania. Obecnie szlak ten łączy duchowe doświadczenie z odkrywaniem różnorodnych aspektów europejskiej kultury, przyciągając coraz większą liczbę pielgrzymów z całego świata. Wędrówka tą trasą to wyjątkowa okazja, aby zgłębiać zarówno historię, jak i religijne tradycje, które przetrwały przez wieki.
Jakie są trasy Camino de Santiago?
Trasy Camino de Santiago stanowią fascynującą sieć szlaków, które prowadzą pielgrzymów do Santiago de Compostela. Wśród nich wyróżnia się Camino Francés (Droga Francuska), najpopularniejsza trasa rozpoczynająca się w malowniczym Saint-Jean-Pied-de-Port we Francji. Ta droga, licząca około 780 km, wije się przez urokliwe regiony Hiszpanii, takie jak Navarra, La Rioja, Castilla y León oraz Galicja.
Innym ciekawym wyborem jest Camino Portugués (Droga Portugalska), słynąca z zachwycających krajobrazów i bogatej kultury. Można ją rozpocząć w Lizbonie lub Porto, a jej długość waha się od 610 km do 240 km, w zależności od miejsca startowego.
Kolejną trasą jest Camino del Norte (Droga Północna), która prowadzi wzdłuż północnego wybrzeża Hiszpanii. Oferuje zapierające dech w piersiach widoki zarówno na morze, jak i majestatyczne góry, a jej długość wynosi około 825 km.
Dla poszukujących dłuższych wypraw idealna będzie Via de la Plata (Droga Srebrna). Ta trasa zaczyna się w Sewilli i kieruje na północ do Santiago, przestrzeń pokonując na długości blisko 1000 km, przeplatając różnorodne krajobrazy oraz mniej uczęszczane odcinki.
Nie można także zapomnieć o Camino Primitivo, który jest najstarszym szlakiem, startującym w Oviedo. Mierzy około 320 km i oferuje trudniejsze warunki, ale nagradza pielgrzymów dziką przyrodą oraz autentycznymi miejscami.
Jeśli czas jest ograniczony, warto rozważyć Camino Inglés (Droga Angielska), krótki szlak, który rozpoczyna się w Ferrol lub A Coruña. Jego długość wynosi 120 km lub 75 km, co czyni go świetnym wyborem dla tych, którzy mają niewiele czasu.
Z kolei Camino Aragonés to trasa o długości około 170 km, łącząca Oça de Huesca z Camino Francés w Puente la Reina. Każdy z tych szlaków oferuje wyjątkowe doświadczenia związane z lokalnym krajobrazem, kulturą oraz historią regionów.
Pielgrzymi mają także możliwość wyboru spośród licznych lokalnych odgałęzień i mniejszych ścieżek, co pozwala na dostosowanie trasy do ich indywidualnych preferencji. Co więcej, szlaki jakubowe w Polsce przyciągają coraz więcej pielgrzymów, łącząc regionalne tradycje z międzynarodowymi trasami.
Jakie są najpopularniejsze trasy Camino de Santiago w Polsce?
Camino de Santiago w Polsce to niezwykle ważny element europejskiej sieci pielgrzymkowej, a jego szlaki oferują niezapomniane przeżycia. Łączą one malownicze widoki z kulturowymi skarbami, zachwycając każdego podróżnika. Jednym z najważniejszych jest Via Baltica, która wije się wzdłuż malowniczego wybrzeża Bałtyku. To miejsce przyciąga pielgrzymów nie tylko wspaniałymi widokami, ale także świeżym morskimi powietrzem.
Również szlaki w Mazowszu i Lubelszczyźnie zdobywają coraz większe uznanie:
- Szlak Mazowiecki prowadzi przez wiele historycznych miast, takich jak Ciechanów i Płock, gdzie pielgrzymi mogą zanurzyć się w bogatej przeszłości i lokalnych tradycjach,
- trasy w Lublinie kuszą swoją piękną przyrodą oraz cennymi zabytkami.
Odcinki Camino w Polsce są bardzo dobrze oznaczone, co sprawia, że pokonywanie ich jest prostsze niż kiedykolwiek. Pielgrzymi mają możliwość łączenia polskich tras z innymi szlakami w Europie, co pozwala na rozpoczęcie wędrówki z różnych miejsc w kraju. Daje to szansę na odkrycie niesamowitych aspektów zarówno kultury, jak i natury na każdym kroku.
Jakie znaczenie ma Camino Francés?
Camino Francés, nazywana również Drogą Francuską, odgrywa kluczową rolę w historii europejskiego pielgrzymowania. Rozpoczyna swoją trasę w Saint-Jean-Pied-de-Port i rozciąga się na około 780 kilometrów. Wędrowcy przemierzają przez malownicze krajobrazy Hiszpanii, które stawiają przed nimi zarówno fizyczne, jak i duchowe wyzwania. Dzięki rozwiniętej infrastrukturze pielgrzymi łatwo znajdują liczne schroniska (albergues) oraz punkty informacyjne, co znacznie podnosi komfort ich podróży.
W trakcie wędrówki Camino Francés przyciąga do urokliwych miast, takich jak:
- Burgos,
- León,
- Astorga.
Miasta te zachwycają swym bogatym dziedzictwem kulturowym i architektonicznymi skarbami. Przechodząc przez Pireneje, pielgrzymi nie tylko podziwiają piękne widoki, ale również doświadczają lokalnej kultury na własnej skórze. Dlatego ta szlak cieszy się ogromnym uznaniem wśród tras Camino de Santiago.
Oprócz walorów kulturowych, Camino Francés podkreśla uniwersalne wartości pielgrzymowania. Skłania do refleksji nad życiem, poszukiwania sensu oraz duchowego odrodzenia. To wyjątkowa droga symbolizująca jedność, łącząc pielgrzymów z różnych krajów i kultur, a jej znaczenie w kontekście współczesnych pielgrzymek w Europie jest niezaprzeczalne.
Co to jest Camino Portugués i jakie szlaki są dostępne?
Camino Portugués, czyli Droga Portugalska, to jedna z najbardziej rozpoznawalnych tras Camino de Santiago. Rozpoczyna się w Portugalii i prowadzi do Santiago de Compostela. Ta wyjątkowa trasa nie tylko zachwyca pielgrzymów swoim bogactwem kulturowym, ale także oferuje malownicze krajobrazy, które na długo pozostają w pamięci. Istnieje wiele wariantów tej drogi, różniących się długością, otoczeniem oraz stopniem trudności.
Najczęściej wybieraną opcją jest Camino Central, które zaczyna się w Lizbonie lub Porto i liczy około 610 km. Na trasie można odkrywać czarujące miasta, takie jak:
- Santarém,
- Tomar,
- Coimbra,
- Barcelos,
- aż do punktu końcowego w hiszpańskim Tuy.
Innym interesującym wariantem jest Camino da Costa, biegnące wzdłuż malowniczego wybrzeża Atlantyku. Pielgrzymi mogą cieszyć się wspaniałymi widokami na ocean oraz relaksować się na piaszczystych plażach, gdyż szlak ten zwykle zaczyna się w Porto i prowadzi przez urokliwe nadmorskie miejscowości.
Dla tych, którzy pragną uciec od tłumów, Camino Portugués del Interior stanowi doskonały wybór. Prowadzi przez górzyste tereny w głębi kraju i jest mniej uczęszczany, co sprzyja bliskim spotkaniom z przyrodą oraz lokalnymi tradycjami. Każdy z tych szlaków to szansa na niezapomniane przeżycia i wyjątkowe wspomnienia.
Z tego powodu Camino Portugués przyciąga wędrowców z całego świata, oferując im coś wyjątkowego.
Jakie są główne punkty startowe szlaków Camino?
Startowe miejsca szlaków Camino de Santiago różnią się, w zależności od wybranej drogi. Dla najpopularniejszego Camino Francés kluczowymi punktami są:
- Saint-Jean-Pied-de-Port we Francji,
- Roncesvalles w Hiszpanii.
Te lokalizacje przyciągają licznych pielgrzymów, którzy decydują się na przeszło 780-kilometrową trasę. Inny szlak, znany jako Camino Portugués, może być rozpoczęty w:
- Lizbonie,
- Porto.
Jego długość oscyluje między 240 a 610 km, w zależności od wybranej opcji. Z kolei Camino del Norte startuje w Irun, blisko granicy francusko-hiszpańskiej, oferując pielgrzymom malowniczą trasę liczącą około 825 km wzdłuż pięknego północnego wybrzeża Hiszpanii. Niektóre osoby preferują także Via de la Plata, której początek znajduje się w Sewilli, a długość wynosi niemal 1000 km, prowadząc przez zróżnicowane krajobrazy.
Wybór punktu startowego warto dostosować do osobistych preferencji związanych z długością trasy, stopniem trudności czy dostępny czas. Bez względu na podjętą decyzję, każdy z tych punktów obiecuje unikalne doświadczenia zarówno w sferze kultury, jak i natury.
Jak trasy Camino de Santiago są oznakowane?
Szlaki Camino de Santiago są doskonale oznakowane, co ułatwia ich śledzenie. Żółta strzałka, najbardziej rozpoznawalny symbol, prowadzi pielgrzymów w stronę Santiago de Compostela. Ten charakterystyczny znak można dostrzec na różnych elementach krajobrazu, takich jak:
- drzewa,
- kamienie,
- budynki.
Strzałki te towarzyszą pielgrzymom przez całą drogę do celu. Dodatkowo, oznaczenia obejmują muszlę św. Jakuba, nazywaną także muszlą jakubową, która często pojawia się na niebieskim tle. Nie tylko wyróżnia ona szlaki, ale także głęboko symbolizuje duchowy aspekt pielgrzymki.
Odpowiedzialność za utrzymanie i aktualizację oznaczeń spoczywa na wolontariuszach oraz lokalnych organizacjach. Dzięki ich wysiłkom, nawet osoby bez doświadczenia mogą bezpiecznie poruszać się po oznaczonych trasach. Warto dodać, że wielu pielgrzymów korzysta z kijów pielgrzymich – te akcesoria znacznie podnoszą wygodę i stabilność podczas długotrwałych wędrówek. Dzięki tak precyzyjnemu oznakowaniu, podróż szlakami Camino de Santiago staje się przyjemna i bezproblemowa dla wszystkich, którzy pragną je odkryć.
Jak wygląda organizacja pielgrzymek na Camino de Santiago?
Organizacja pielgrzymki na Camino de Santiago wymaga starannego zaplanowania. Pierwszym krokiem jest wybór trasy, która najlepiej odpowiada potrzebom pielgrzyma. Istotnymi kwestiami są:
- czas podróży,
- rezerwacje noclegów,
- sezon, kiedy szlaki są zatłoczone.
Pielgrzymi mogą korzystać z różnych opcji zakwaterowania, takich jak albergues, hotele czy pensjonaty. Dobra kondycja fizyczna jest niezbędna, zatem warto przygotować plan treningowy, aby odpowiednio się przygotować do wędrówki. Nie zapomnij skompletować właściwego ekwipunku. Wygodne buty, plecak, odzież odpowiednia do warunków pogodowych oraz niezbędne akcesoria – na przykład kijki pielgrzymie – stanowią podstawę przygotowań.
Paszport Pielgrzyma (Credencial) jest istotnym dokumentem umożliwiającym korzystanie z albergues oraz otrzymanie Composteli po dotarciu do Santiago. Można go uzyskać przez internet lub w lokalnych biurach pielgrzymkowych.
Transport bagażu to kolejny ważny aspekt. Wiele biur podróży oferuje usługi przewozu bagażu pomiędzy różnymi schroniskami, co znacznie upraszcza pielgrzymowanie.
Podróżowanie w grupie ma swoje zalety, ponieważ zwiększa bezpieczeństwo. Wspólne przeżycia wzbogacają doświadczenie i oferują wsparcie w trudniejszych momentach wędrówki. Zróżnicowane trasy oraz możliwość dostosowania planu do indywidualnych preferencji sprawiają, że pielgrzymka staje się osobistym i niepowtarzalnym doświadczeniem dla każdego uczestnika.
Jak pielgrzymi podróżują do Santiago de Compostela?
Pielgrzymi zmierzający do Santiago de Compostela najczęściej wybierają wędrówkę pieszą. Taki sposób podróżowania pozwala im w pełni poczuć otaczający świat oraz skupić się na wewnętrznych refleksjach. Piesza forma pielgrzymki cieszy się szczególną popularnością, gdyż umożliwia nawiązanie osobistej więzi z trasą.
Z drugiej strony, coraz więcej osób decyduje się na:
- podróż rowerem, co przyspiesza tempo podróży,
- pielgrzymowanie na koniu, oferujące niezapomniane wrażenia,
- dotarcie do Santiago żaglówką, co wymaga odpowiedniego planowania,
- korzystanie z pociągów sypialnych, ułatwiających wygodny dojazd.
Ostateczny wybór metody podróży często zależy od indywidualnych upodobań pielgrzymów, a także ich kondycji oraz celów, jakie sobie stawiają. Każda z tych form staje się zatem niepowtarzalnym przeżyciem podczas drogi Camino de Santiago.
Co to jest paszport pielgrzyma i jak go uzyskać?
Paszport Pielgrzyma, który często określa się jako Credencial, jest niezwykle istotnym dokumentem dla wszystkich pielgrzymów w trakcie wędrówki szlakiem Camino de Santiago. Dzięki niemu można zbierać pieczątki (sellos) w różnych schroniskach, kościołach oraz w innych ważnych miejscach na trasie. Bez tego dokumentu pielgrzymi nie mają dostępu do schronisk ani nie mogą otrzymać Composteli – certyfikatu potwierdzającego ukończenie pielgrzymki po dotarciu do Santiago de Compostela.
Paszport Pielgrzyma można łatwo zdobyć w:
- kościołach,
- organizacjach pielgrzymkowych,
- schroniskach na początku trasy.
Istnieje również możliwość uzyskania go w wersji elektronicznej za pośrednictwem oficjalnych stron związanych z Camino de Santiago. Należy podkreślić, że paszport to nie tylko dokument, ale także unikalna pamiątka z pielgrzymki, gdzie każda pieczątka stanowi przypomnienie o kolejnych etapach podróży. Dodatkowo, pełni on rolę duchową, symbolizując zarówno fizyczny, jak i duchowy wymiar pielgrzymowania. Posiadanie paszportu świadczy o intencjach pielgrzyma i jest ważnym elementem tradycji, która towarzyszy szlakowi Camino.
Jakie są możliwości zakwaterowania na szlakach?
Na trasach Camino de Santiago pielgrzymi mają do wyboru różnorodne opcje zakwaterowania, które mogą odpowiadać ich preferencjom i możnościom finansowym. Najbardziej popularne są schroniska dla pielgrzymów, znane jako albergues. Oferują one niedrogie noclegi w pokojach wieloosobowych. Można wybierać pomiędzy schroniskami publicznymi, dostępnymi dla wszystkich, a prywatnymi, które często zapewniają wyższą jakość usług za nieco wyższą cenę. Dodatkowo, pielgrzymi mogą znaleźć hotele oraz pensjonaty, które gwarantują większy komfort i intymność. Wzdłuż trasy znajdują się także casas rurales, czyli tradycyjne wiejskie domy gościnne, które stanowią świetną okazję do zanurzenia się w lokalnej kulturze i atmosferze.
Różnorodność zakwaterowania dostrzegalna jest w zależności od regionu, takiego jak:
- Lugo,
- A Coruña,
- Pontevedra,
- Castilla y León.
Każda prowincja ma swoje unikalne propozycje. Należy również wspomnieć o lokalnych specjałach serwowanych w restoranach, wśród których wyróżnia się tak zwane menu pielgrzyma, zachęcające do spróbowania regionalnych potraw. Niezależnie od wyboru, pielgrzymi mogą dostosować miejsce noclegowe do swoich potrzeb oraz planów podróży.
Jakie jest przygotowanie fizyczne do wędrówki po Camino?
Przygotowanie fizyczne do wędrówki po Camino de Santiago ma ogromne znaczenie dla komfortu i bezpieczeństwa pielgrzymów. Właściwie warto rozpocząć trening już na 3-6 miesięcy przed planowanym wyjazdem. Regularne spacery, a zwłaszcza długie marsze na świeżym powietrzu, skutecznie zwiększą Twoją wytrzymałość.
Warto wątki te realizować w zróżnicowanym terenie, w tym także w górach, co pozwoli przyzwyczaić ciało do różnych warunków. Ważne jest również, aby przyzwyczaić się do noszenia plecaka, którego waga nie powinna przekraczać 10% masy ciała – dzięki temu unikniesz nadmiernego obciążenia kręgosłupa oraz stawów.
Dobór odpowiedniego obuwia trekkingowego, które wcześniej rozchodziłeś, znacząco podniesie komfort Twojej wędrówki. Dodatkowo warto popracować nad siłą mięśni nóg, pleców i brzucha, co ułatwi pokonanie zróżnicowanych tras.
Włącz do swojego planu ćwiczenia wzmacniające, takie jak:
- przysiady,
- wykroki.
Staraj się utrzymywać odpowiednie tempo marszu, aby bez problemu pokonywać wyznaczone odległości każdego dnia. W trakcie wędrówki dobrze mieć pod ręką akcesoria, na przykład:
- apteczkę z podstawowymi lekami,
- bandażami,
- środkami przeciwbólowymi.
Przed rozpoczęciem intensywnego treningu zaleca się wizytę u lekarza, który dostarczy cennych informacji o Twoim zdrowiu oraz ewentualnych korektach w planie treningowym. Wszystkie te przygotowania są kluczowe, aby uniknąć kontuzji i w pełni cieszyć się doświadczeniem Camino.
Czy Camino de Santiago można pokonać rowerem?
Camino de Santiago to nie tylko piesza pielgrzymka, ale również świetna okazja do odkrywania szlaków na dwóch kółkach. W ostatnich latach podróżowanie rowerem staje się coraz bardziej popularne, a wielu cyklistów wybiera trasy, które oferują:
- mniejsze nachylenie,
- lepszą nawierzchnię.
Najbardziej polecane to Camino Francés i Camino Portugués Central. Kluczowe znaczenie ma dobór odpowiedniego sprzętu – najlepiej sprawdzają się rowery trekkingowe lub górskie, które są przystosowane do długotrwałej jazdy w zróżnicowanym terenie. Warto również być przygotowanym na potencjalne trudności w trakcie podróży. Wiele osób zabiera ze sobą:
- zestaw naprawczy,
- zapadane dętki.
To może okazać się niezwykle przydatne w przypadku awarii. Regularne przeprowadzanie przeglądów technicznych przed ruszeniem w trasę jest istotnym krokiem, który pozwala zminimalizować ryzyko problemów. Również dobrze oznakowane szlaki oraz dostępność aplikacji nawigacyjnych, takich jak Komoot, znacznie ułatwiają poruszanie się i gwarantują bezpieczeństwo.
Schroniska wzdłuż trasy często oferują specjalne udogodnienia dla rowerzystów, w tym:
- miejsca na przechowywanie rowerów,
- narzędzia do ich naprawy.
To zdecydowanie podnosi komfort podróży. Nie można zapominać o przygotowaniu fizycznym – rowerzyści, podobnie jak piesi pielgrzymi, powinni pracować nad swoją kondycją, aby sprostać wymaganiom szlaku. Coraz więcej osób decyduje się na uczestnictwo w cycling camps, które pomagają wzmocnić wytrzymałość przed wyruszeniem na trasę.
Jazda na rowerze po Camino de Santiago pozwala nie tylko delektować się pięknymi krajobrazami, ale także cieszyć się swobodą podróżowania. Ta forma pielgrzymki przyciąga rosnącą liczbę entuzjastów, którzy pragną połączyć aktywność fizyczną z duchowym przeżyciem.
Jakie są korzyści z wędrowania po szlakach Camino de Santiago?
Wędrowanie po szlakach Camino de Santiago oferuje wiele korzyści zarówno dla ciała, jak i dla ducha. Tego rodzaju aktywność fizyczna doskonale wpływa na poprawę kondycji organizmu, zwiększając wytrzymałość i wspierając zdrowie serca. Regularne pokonywanie długich tras pozwala poczuć się lepiej i cieszyć się lepszą formą.
Pielgrzymi, wędrując przez piękne hiszpańskie krajobrazy, mają szansę na oderwanie się od codziennego zgiełku. Majestatyczne góry, malownicze wioski oraz świeże powietrze tworzą doskonałe warunki do refleksji nad życiem. Te chwile są niezwykle odświeżające i potrafią przynieść ulgę w codziennym stresie.
Wędrówka stwarza także idealne okazje do poznawania nowych ludzi. Pielgrzymi z różnych kultur wymieniają się doświadczeniami oraz odkrywają lokalne tradycje, co prowadzi do zacieśniania więzi i budowania trwałych relacji. Wspólne pokonywanie trudności sprawia, że uczestnicy wędrówki czują się zżyty z innymi.
Duchowy aspekt Camino jest równie ważny. Dla wielu pielgrzymów to nie tylko fizyczna podróż, ale także możliwość odkrycia głębszego sensu życia. Podczas wędrówki można doświadczyć osobistego przebudzenia, które inspiruje do dalszej refleksji i poszukiwań.
Nie można zapomnieć o pięknie hiszpańskiej natury. Na szlakach pielgrzymkowych można podziwiać różnorodność krajobrazów – od bujnych, zielonych wzgórz po górzyste tereny i urokliwe miasteczka. Bezpośredni kontakt z przyrodą sprzyja odprężeniu i regeneracji sił, sprawiając, że wędrówka staje się wyjątkową przygodą zarówno dla ducha, jak i ciała.
Jakie tradycje pielgrzymkowe są związane z Camino?
Tradycje związane z pielgrzymkami na Camino de Santiago są niezwykle bogate i zróżnicowane, a ich elementy często przechodzą z pokolenia na pokolenie. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli pielgrzymów jest muszla św. Jakuba, znana również jako muszla jakubowa, którą pielgrzymi zwykle przypinają do plecaka. Ten symbol zajmuje szczególne miejsce, ponieważ odzwierciedla nie tylko pielgrzymowanie, ale także głęboką więź z naturą.
Innę ważną tradycją jest zbieranie pieczątek do Paszportu Pielgrzyma, znanego jako Credencial. Ta aktywność dokumentuje każdy krok w drodze oraz otwiera drzwi do różnych miejsc noclegowych. Warto również wspomnieć o uczestnictwie w mszach, które odbywają się w pięknych lokalizacjach, dostosowanych do potrzeb pielgrzymów.
Osobistym i symbolicznym gestem jest składanie kamieni na Cruz de Ferro, co wyraża intencje oraz modlitwy pielgrzymów. Gdy pielgrzymi dotrą do Santiago, nie mogą pominąć wizyty w katedrze, gdzie przechowywane są relikwie św. Jakuba. Oczywiście, warto również zdobyć Compostelę – dokument potwierdzający ukończenie tego wyjątkowego szlaku.
Na zakończenie wielu pielgrzymów decyduje się na podróż do Muxia lub Fisterra, gdzie zanurzenie stóp w oceanie stanowi symboliczne zwieńczenie ich duchowej odbydu. Co roku pielgrzymki organizowane w różnych regionach przyciągają rzesze uczestników, dzięki czemu pielgrzymowanie do Santiago de Compostela wciąż kwitnie, celebrując jednocześnie jego głęboki duchowy wymiar.