Mury miejskie, będące wspaniałym przykładem architektury obronnej, stanowią istotny element historii Kłodzka. System obronnych umocnień został zaprojektowany z myślą o zabezpieczeniu tego pięknego miasta przed zagrożeniami zewnętrznymi.
Te majestatyczne mury nie tylko pełniły funkcję ochronną, ale także stanowiły symbol siły i niezależności Kłodzka. Ich znaczenie wykracza poza aspekty militarne, odzwierciedlają bowiem bogatą historię oraz dziedzictwo kulturowe tego regionu.
Historia
Mury obronne Kłodzka mają długą i burzliwą historię, sięgającą końca XIII wieku. Początkowo zastąpiły one umocnienia z ziemi i drewna. W źródłach historycznych można znaleźć wzmianki o ich rozbudowie, która miała miejsce w 1426 roku, kiedy to wzniesiono zewnętrzny drugi pierścień murów, a kolejne prace miały miejsce w 1469 roku.
W następnych wiekach mury były wielokrotnie modernizowane i rozbudowywane. Szczególnie intensywne prace miały miejsce w pierwszej połowie XVI wieku, kiedy to dobudowano baszty przy miejskich bramach, co znacząco podniosło ich walory obronne.
Jednakże, w 1877 roku, cesarz niemiecki Wilhelm I wydał decyzję o likwidacji obwarowań. W tym czasie rozpoczęto burzenie murów i bram. Do 1879 roku zniszczono Bramę Zieloną, a przed 1888 rokiem usunięto Bramę Czeską. W 1904 roku przyszedł czas na bramy mostowe, a w 1911 roku zburzono Bramę Ząbkowicką. W miejscach gdzie wcześniej znajdowały się fosa i bastiony, zaczęto zakładać miejskie promenady, co zauważalnie zmieniło układ przestrzenny Kłodzka.
Obecnie można podziwiać znaczne fragmenty miejskich fortyfikacji, które często stanowią integralną część kamienic. Najlepiej zachowane odcinki murów znajdują się wzdłuż ul. Nad Kanałem, przy obu stronach mostu gotyckiego, a także wzdłuż ul. Stryjeńskiej, poniżej ul. Łukasińskiego oraz między ul. Zycha i Traugutta.
Warto dodać, że decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 10 maja 1960 roku, kłodzkie mury obronne zostały wpisane do rejestru zabytków, co zapewnia im ochronę i możliwość dalszego badania ich historii.
Architektura
W Kłodzku zachowały się fragmenty murów miejskich, które zostały wzniesione z nieregularnych kamieni, a ich struktura miejscami uzupełniona jest cegłą. Mury te rozciągają się wzdłuż kanału Młynówki, biegnąc od wschodu i południowego wschodu, a także od północnego zachodu na tyłach ulic Czeskiej i Zycha. Na północnej stronie miasta, mury miejskie łączyły się z umocnieniami wzgórza zamkowego, a później z twierdzą.
Podwójny pas murów był silniejszy dzięki obecności baszt łupinowych, które miały kształt prostokąta oraz półkola. Wcześniej mury zespolono z bramą, która prowadziła do mostu gotyckiego, przerzuconego nad Młynówką. W drugiej połowie XV wieku dodano zwieńczenia w formie ostrosłupowych hełmów na basztach i bramach obronnych.
W obrębie miasta oprócz górnej bramy mostowej oraz bramy w dolnej części mostu (na wyspie Piasek) istniały również trzy inne bramy: Czeska, Zielona i Ząbkowicka, z czego brama Ząbkowicka była poprzedzona tzw. bramą wewnętrzną. Warto również wspomnieć o furtach, które prowadziły do miasta, a były to: Wodna oraz Łazienna.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 14.02.2013 r.]
- Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005 r., s. 154.
- a b c Ryszard Gładkiewicz: Kłodzko. Dzieje miasta. Kłodzko: Muzeum Ziemi Kłodzkiej, 1998 r., s. 51.
- a b c Marek Staffa: Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 15. Wyd. I. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1994 r., s. 217, 218.
Oceń: Mury miejskie w Kłodzku