W Kłodzku, w regionie dolnośląskim, znajduje się znaczący zabytek architektoniczny - most gotycki nad kanałem Młynówka. Znany również pod różnymi nazwami, takimi jak niemieckie Brücktorbrücke, Steinerne Brücke czy czeski Kamenný most, most ten łączy dwa kluczowe punkty w mieście - Wyspę Piasek i staromiejską część Kłodzka, ulokowaną na Fortecznej Górze.
To ważne połączenie prowadzi do rynku oraz historycznej twierdzy, co czyni go integralną częścią miejskiej infrastruktury. W przeszłości most ten stanowił jeden z kluczowych szlaków komunikacyjnych w Kłodzku, umożliwiając sprawny transport osób i towarów.
Obecnie most jest zamknięty dla ruchu kołowego, co zwiększa jego wartość jako atrakcję turystyczną. U podnóża konstrukcji, po stronie wschodniej, znajduje się plac Miast Partnerskich, co dodaje temu miejscu dodatkowego uroku i kulturalnego znaczenia, również dla mieszkańców i turystów.
Historia
Budowa kamiennego mostu na Młynówce w Kłodzku ma swoje korzenie w 2. połowie XIV wieku, jednak dokładna data jego ukończenia pozostaje nieznana. Most został skonstruowany z niezwykłej mieszanki: zaprawy z białek jaj kurzych, wapna oraz piasku, co świadczy o nieprzeciętnych umiejętnościach ówczesnych rzemieślników. Prawdopodobnie na jego miejscu wcześniej istniał most drewniany, łączący mury miejskie z terenami na zewnątrz, który to został przekształcony w kamień w okresie między 1376 a 1390 rokiem.
W historii mostu warto wspomnieć, że na obydwu końcach konstrukcji znajdowały się bramy: górna i dolna. Górna brama mostowa, datowana na koniec XIII wieku, przez lata podlegała licznym przebudowom, aby z czasem przeistoczyć się z obiektu obronnego w kamienicę mieszkalną. W okresie XVII i XVIII wieku most również przeszedł znaczącą transformację, w tym dodanie balustrady oraz ceglanej nadbudowy filarów, co znacznie wpłynęło na jego wygląd.
Dolna brama, wzniesiona przed 1469 rokiem, zamykała drugi koniec mostu, jednak obie bramy zostały ostatecznie zburzone w latach 1903–1904. Przełom XX wieku przyniósł kolejne zmiany, gdy na moście zainstalowano stylowe lampy, a w 2007 roku położono nowy bruk z kostki granitowej, co przyczyniło się do poprawy estetyki tego zabytku. Ostatnie, gruntowne prace renowacyjne miały miejsce w latach 2009 oraz 2013.
Most gotycki został uhonorowany decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 25 listopada 1949 roku, kiedy to wpisano go do rejestru zabytków. W 2014 roku wyróżniono go w kategorii A Utrwalenie wartości zabytkowych pojedynczego obiektu w konkursie Generalnego Konserwatora Zabytków „Zabytek Zadbany 2014”. Otrzymane nagrody były efektem starannie przeprowadzonych prac konserwatorskich, które nie tylko zachowały zabytkowy charakter mostu, ale także podkreśliły jego znaczenie jako kluczowego elementu zespołu urbanistycznego Kłodzka.
Wydarzenia
W pobliżu mostu gotyckiego, znajdującego się po zachodniej stronie, organizowane są liczne wydarzenia kulturalne.
Imprezy te odbywają się na placu, do którego prowadzi wejście od ul. Daszyńskiego. W organizację tych wydarzeń zaangażowane są Kłodzki Ośrodek Kultury oraz Miasto Kłodzko, a także popularne organizacje pozarządowe.
Jeden z najbardziej znaczących momentów miał miejsce 15 sierpnia 2020 roku, kiedy to w tym malowniczym miejscu po raz pierwszy w Polsce zorganizowano Kolację na Biało (fr. Dîner en blanc), która zyskała dużą popularność i była kontynuowana w kolejnych latach.
Architektura
Most gotycki na Młynówce, zlokalizowany na kanale odchodzącym od Nysy Kłodzkiej, to jedna z najstarszych konstrukcji tego rodzaju w regionie Kłodzka. Stanowi on jeden z dziewięciu mostów, które łączą najstarszą część miasta, leżącą na Wyspie Piasek, z terenami dawnego podgrodzia.
Jego architektura ma formę czteroprzęsłowej konstrukcji łukowej, wymurowanej z ciosanych klińców piaskowca. Z długością 52,20 metra i szerokością około 4 metrów most ten jest otoczony masywnymi kamiennymi balustradami, które są bogato zdobione rzeźbami świętych i krucyfiksami. Most wspiera się na dwóch przyczółkach oraz trzech filarach, z których dwa skrajne charakteryzują się ostrołukowymi arkadami, co nadaje im wyjątkowego wyglądu.
Szczególnie interesujący jest filar środkowy, który powyżej cokołu ma sześć żebrowanych podpór. Na tych żebrach spoczywa płaski pomost w formie niepełnej gwiazdy, który pierwotnie miał służyć jako podstawa pod budowę kapliczki, która jednak ostatecznie nigdy nie została wzniesiona. W dolnych częściach filarów można dostrzec izbice przeciwlodowe, a w ich górnej części – wykusze.
Na filarach mostu umieszczono sześć kamiennych rzeźb, które reprezentują: Trójcę Świętą, Ukoronowanie Najświętszej Marii Panny, św. Jana Nepomucena – najbardziej czczonego świętego w regionie, Ukrzyżowanie, św. Franciszka Ksawerego, która według tradycji chroni przed chorobami, Pietę oraz św. Wacława. Warto zwrócić szczególną uwagę na XVII-wieczną Pietę oraz rzeźbę przedstawiającą Jezusa na krzyżu z Marią Magdaleną u jego stóp, które wyróżniają się szczególnym artystycznym kunsztem.
Most gotycki na Młynówce, ze względu na swoją unikalną architekturę, uznawany jest za jeden z najcenniejszych w Polsce. Często porównywany jest do znanego Mostu Karola w Pradze, od którego jest starszy. Czasami, ze względu na nazwę ulicy, bywa nazywany potocznie „mostem Wita Stwosza” albo „mostem św. Jana”, jednak te określenia nie mają podstaw w dokumentacji historycznej.
Figury na moście
Na moście, który przetrwał wieki, umieszczono barokowe figury, które zostały postawione w XVIII wieku. Z wyjątkiem Pietà, która powstała sto lat wcześniej. Te wartościowe rzeźby pojawiły się na balustradach mostu, dzięki hojności rycerskich właścicieli majątków oraz zamożnych mieszkańców Kłodzka.
Na wschodniej stronie mostu, podchodząc od kościoła MB Różańcowej w kierunku ratusza, znajdują się następujące posągi:
- Św. Franciszek Ksawery – ufundowany w 1714 roku przez miasto jako wotum za epidemię, która wówczas zdziesiątkowała ludność. Na podstawie figury znajdują się postaci trzech chorych oraz mieszkaniec Indii z herbem Kłodzka. W dolnej części zamieszczona jest wstęga z chronogramem, wskazującym daty trwania zarazy: 1713–1714:
Oryginał w łacinie: Tłumaczenie na polski: DeLeCto • Iterata • In • LVe • Magno • serVatorI • StatVaM • In • LapIDe • ponIt • Vrbs • gLaCensIs
Miasto Kłodzko, nawiedzone przez wielką zarazę, postawiło posąg kamiennego wybawcy
- Ukrzyżowanie Chrystusa – złożona z dwóch rzeźb ukazujących Jezusa na krzyżu oraz św. Marię Magdalenę, trzymającą zatarte kielich, znany jako święty Graal. Została ustawiona 5 października 1734 roku, zastępując wcześniejszy drewniany krzyż. Na podstawie figury umieszczono herb fundatora oraz datę: MDCCXXXIV, a także nieczytelny napis w języku niemieckim:
Oryginał: Tłumaczenie: W roku 1281 most został zbudowany,
natomiast w roku 1701, 22 sierpnia, został odnowionyW roku 1281 most ten zbudowano,
a w roku 1701, 22 sierpnia, odnowiono - Grupa Trójca Święta Koronująca Marię – to późnobarokowa rzeźba, bogata w detale, która zdaje się być zbyt duża w stosunku do swojego postumentu. Została sfinansowana w 1714 roku przez barona Franza Ferdinanda von Fitschena, jej fundatorzy byli związani z tragicznymi wydarzeniami rodzinnymi. Na cokołach figury zamieszczono herb fundatora.
Teraz zatrzymajmy się na zachodniej stronie mostu, również kierując się od kościoła MB Różańcowej w stronę ratusza:
- Św. Wacław – figura czeskiego księcia z rodów Przemyślidów, trzymającego chorągiew.
- Pietà – przedstawia Matkę Boską Bolesną z ciałem Chrystusa. Zamiast planowanej kaplicy mostowej, umieszczono tu rzeźbę jako tymczasowe rozwiązanie. Fundatorzy tej rzeźby to hrabia Johann Georg von Götzen oraz jego żona Maria Elżbieta. Na podstawie umieszczono ich herby oraz napis: J. G. Graf von Götzen, Landeshauptmann zu Glatz. M.E. Gräfin von Götzen geb. Gräfin von Hoditz. 1655. To bardzo interesujący przykład barokowej sztuki, która jednocześnie odzwierciedla cechy średniowiecza.
- Św. Jan Nepomucen – figura ta, będąca dziełem hrabiego Johanna Ernsta von Götzen, jest klasycznym przykładem barokowej rzeźby, nazywanej konwencjonalną, pozbawioną większej wartości artystycznej.
Pozostałe obiekty w kategorii "Mosty i wiadukty":
Most Żelazny w Kłodzku | Kładka przy ul. Daszyńskiego w KłodzkuOceń: Most gotycki na Młynówce w Kłodzku