Plac Bolesława Chrobrego w Kłodzku

---

Historia

Plac Bolesława Chrobrego w Kłodzku ma bogatą historię, sięgającą czasów przed lokowaniem miasta. To istotny punkt na szlaku komunikacyjnym prowadzącym z Pragi do Wrocławia, a w jego sąsiedztwie, wzdłuż ul. Czeskiej, znajdowała się stara osada targowa już około 1200 roku. Mimo że miejsce pierwotnego targu nie jest dokładnie znane, można przypuszczać, iż było zlokalizowane w rejonie dzisiejszego rynku, ze względu na przebiegające tędy szlaki handlowe oraz położenie osady słowiańskiej.

Rynek w Kłodzku powstał pomiędzy 1253 a 1274 rokiem, kiedy to miasto otrzymało prawa niemieckie. Jego powierzchnia wynosiła 0,92 ha, a początkowo zabudowany był drewnianymi strukturami. Wraz z upływem czasu, szczególnie pod koniec XV wieku, zaczęto je stopniowo zastępować budynkami murowanymi. Pierwsza wzmianka o kamienicy, znanej jako Dom Lywstena, pochodzi z 1348 roku. Duże prawdopodobieństwo, że jedna z przyczyn tej przebudowy stanowił wielki pożar z 1366 roku, który zniszczył nowo wybudowany ratusz oraz wiele innych zabudowań.

W średniowieczu rynek pełnił funkcję głównego placu targowego, na którym ustawiane były kramy i budki handlowe, a także lady z chlebem i obuwiem. Najwięcej renesansowych kamienic, które obecnie możemy podziwiać, powstało w XVI wieku, kiedy to również wybrukowano plac. W 1680 roku w północno-zachodniej pierzei stanął budynek urzędu namiestnika, a nieco później przy zachodniej stronie ratusza zbudowano kolumnę maryjną. Na początku XVIII wieku, po przeciwnej stronie, postawiono studnię miejską, a w tym czasie urządzono też kramy, które były istotnym elementem funkcjonowania placu.

Wiek XVIII i XIX to czas intensywnej przebudowy rynku. Niestety, po zakończeniu drugiej wojny światowej, ze względu na zły stan techniczny, rozebrano zabytkową północną pierzeję. Jej odbudowa nastąpiła dopiero pod koniec XX wieku. Od 2007 roku plac przeszedł proces renowacji z wykorzystaniem funduszy unijnych oraz wsparcia Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W tym samym roku zorganizowano również pierwszy po 1945 roku jarmark przed Świętami Bożego Narodzenia oraz zamontowano sztuczne lodowisko przed ratuszem, dzięki czemu plac stał się miejscem atrakcyjnym nie tylko dla mieszkańców, ale także turystów.

Układ

Środkowa część placu

W centralnej części placu Bolesława Chrobrego można zauważyć istotne punkty architektoniczne, które przyciągają uwagę odwiedzających. W ofercie znaleźć możemy Ratusz, który stanowi serce strefy miejskiej.

Innym istotnym elementem jest Kolumna Najświętszej Maryi Panny, umiejscowiona po zachodniej stronie ratusza. Stworzona przez Jana Adama Beyerhoffa w 1680 roku, została ufundowana przez mieszkańców w celu odwrócenia zarazy trapiącej miasto.

Nieopodal, przed północno-wschodnim narożnikiem ratusza, znajduje się studnia miejska. Zbudowana w formie kwadratowej cysterny z półkolistymi apsydkami, we wnętrzu kryje dużą konchę z piaskowca, która spoczywa na czterech delfinach tryskających wodą. Figura lwa czeskiego, umieszczona nad konchą, dodaje budowli charakterystycznego uroku. Historia studni sięga połowy XVII wieku, a aktualny kształt powstał na przełomie XVII i XVIII wieku.

Pierzeja Północna

Obecnie pierzeja północna nie zachowała swojego pierwotnego wyglądu, ponieważ oryginalne budynki zniszczono w latach 50. i 60. XX wieku z powodu ich złego stanu technicznego. Oryginalnie wznosiły się tam kamienice w stylu renesansowym oraz barokowym. Znalazł się tu także gmach pruskiej komendy wojskowej, a dzisiaj to miejsce zamienia się w trawniki. W latach 1988–1996 rozpoczęto odbudowę tej pierzei, realizując nowoczesny budynek, zgodny z funkcjonalizmem, stworzony przez architekta A. Sankowskiego, który obecnie jest siedzibą inspektoratu ZUS.

Pierzeja Południowa

Na południowej stronie placu znajdują się ciekawe kamienice. Jedną z nich jest kamienica nr 4, którą wzniesiono pod koniec XIX wieku w stylu neobarokowym. Została zbudowana na miejscu byłego gmachu miejskiego teatru dla Banku Niemieckiego, a obecnie mieści Bank Spółdzielczy.

Warto też zwrócić uwagę na kamienicę nr 5 Pod Jeleniem, która jest trzykondygnacyjna z poddaszem i ma barokową elewację pochodzącą z drugiej połowy XVII wieku. Jej nazwa wywodzi się z rzeźby jelenia umieszczonej w parterze. Kolejną interesującą budowlą jest kamienica nr 7, która była wielokrotnie przebudowywana i charakteryzuje się figurą Matki Boskiej w wnęce. Myśląc o architekturze, nie można pominąć kamienicy nr 8, przebudowanej w pierwszej połowie XIX wieku, gdzie w sieni po prawej stronie można dostrzec owalny kartusz herbowy z datą 1589.

Kamienica nr 12 to jeden z nielicznych domów, który zachował swój gotycki układ, przebudowany w XIX wieku i posiadający cztery kondygnacje. Inną godną uwagi jest kamienica nr 13, przekształcona na styl secesyjny pod koniec XIX wieku, której parter zajmuje Apteka pod Murzynkiem.

Pierzeja Zachodnia

Na zachodniej stronie placu znajduje się renesansowa kamienica nr 15, która po części została przebudowana około 1700 roku, prezentując oryginalną elewację frontową ozdobioną barokowymi detalami.

Pierzeja Wschodnia

Na wschodniej pierzei uwagę przyciąga kamienica nr 32, zlokalizowana na rogu ulicy Stromej, datowana na drugą połowę XVII wieku. Wewnątrz budynku znajdują się eleganckie sklepienia w sieni oraz trzech pokojach parterowych, a w 1900 roku przeprowadzono jego przebudowę, podczas której powstały podcienia na parterze.

Kolejny budynek, kamienica nr 36, usytuowana na rogu ulicy Wodnej, również pochodzi z drugiej połowy XVII wieku i została wzniesiona w stylu renesansowym, z późniejszymi przekształceniami, które miały miejsce w XX wieku.

---

Oceń: Plac Bolesława Chrobrego w Kłodzku

---