Ulica Jana Matejki to ważny element architektoniczny Kłodzka, zlokalizowany na malowniczej Wyspie Piasek, w samym sercu miasta. Stanowi ona jedną z głównych dróg wyjazdowych ze starego miasta w kierunku wschodnim i ma swoje korzenie w średniowieczu, co czyni ją świadkiem wielu historycznych wydarzeń.
Aktualnie ulica ta rozpoczyna swój bieg z północno-wschodniego narożnika placu Artura Grottgera, prowadząc na wschód aż do rzeki Nysy Kłodzkiej. Jej patronem jest Jan Matejko, wybitny malarz, znany z historycznych dzieł, który żył w latach 1838–1893. Jego twórczość odegrała istotną rolę w polskiej kulturze, a nazewnictwo ulic na Wyspie Piasek, w tym tej, nosi imiona wielu znanych polskich artystów.
Ulica Jana Matejki, obok pozostałych ulic, podkreśla artystyczne dziedzictwo regionu, odzwierciedlając związki z polskim malarstwem, szczególnie po zakończeniu II wojny światowej i przejęciu Kłodzka przez polską administrację.
Przebieg i ruch uliczny
Ulica Jana Matejki usytuowana jest w centralnej części malowniczej Wyspy Piasek, odgrywając rolę ważnej trasy wychodzącej z historycznego przedmieścia o tej samej nazwie, kierując się na wschód. Jej początek znajduje się w północno-wschodnim narożniku, gdzie krzyżuje się z ulicą Artura Grottgera, nieopodal wspaniałego mostu gotyckiego.
Ulica ta prostuje się ku północnemu wschodowi, a w połowie swej długości dokonuje zakrętu, prowadząc w dalszym ciągu w kierunku rzeki Nysy Kłodzkiej. Przekraczając ją, za pomocą mostu, ulica przechodzi w Śląską, wcześniej krzyżując się z popularnymi ulicami: Józefa Chełmońskiego oraz Stanisława Moniuszki.
Warto dodać, że całkowita długość ulicy Jana Matejki to droga o charakterze dwukierunkowym. Stanowi ona istotny element komunikacyjny osiedla, będąc w administracyjnym zarządzie gminy miejskiej Kłodzko. Ruch na tym odcinku jest relatywnie niewielki, co sprawia, że ulica cieszy się spokojną atmosferą. Z racji takiego charakteru, nie kursują tędy pojazdy komunikacji miejskiej ani dalekobieżnej.
Obiekty
Na ulicy Matejki w Kłodzku można znaleźć wiele interesujących obiektów, z których każdy ma swoją odrębną historię. Oto przegląd niektórych z nich:
- Kamienica przy ul. Matejki 1–1a – pierwotnie znajdowały się tu dwie barokowe kamienice z XVII wieku. Po ich połączeniu i rozbudowie w latach 1920–1925, budynek zyskał neobarokową elewację oraz narożną wieżyczkę. Obiekt ma cztery kondygnacje i powierzchnię 520 m². W XIX wieku mieścił się tu sklep kolonialny Fritza Teuschera, a po 1945 roku sklep spożywczy oraz kwiaciarnia. W latach 2012–2013 przeszedł remont.
- Kamienica przy ul. Matejki 2 – pięciokondygnacyjny budynek z początku XIX wieku. Na parterze znajdowała się pralnia i farbiarnia, a obecnie mieści się tu „Bar z Domowego Gara”.
- Kamienica przy ul. Matejki 3 – wąska kamienica z XVIII wieku, znana z barokowego stylu. Utrzymała przedmiejski charakter, mimo modernizacji w latach 20. XX wieku. Mieściła piekarnię Bittnerów oraz po wojnie Marudów. Wpisana do rejestru zabytków w 1984 roku, niestety całkowicie zniszczona podczas powodzi w 1997 roku.
- Kamienica przy ul. Matejki 4 – wąska kamienica, która została rozebrana po zniszczeniach powodziowych w 1997 roku. Ostatnio mieścił się tu sklep kolonialny.
- Kamienica „Pod Rakiem” przy ul. Matejki 5 – powstała w pierwszej połowie XVIII wieku. Podczas swojego istnienia była zajazdem o nazwie „Pod Czerwonym Rakiem” oraz sklepem odzieżowym. W latach 1920–1925 przeszła gruntowną przebudowę. Dziś jest to kamienica mieszkalna z „Śrubowkręt” na parterze i wpisana do rejestru zabytków w 1998 roku.
- Kamienice przy ul. Matejki 6, 8 i 10 – powstały w pierwszej połowie XIX wieku. Zostały zniszczone podczas powodzi 1997 roku, a w latach 2011–2016 nowa kamienica została wzniesiona na ich miejscu.
- Kamienica przy ul. Matejki 7 – barokowy budynek z XVIII wieku, wpisany do rejestru zabytków w 1987 roku. Ma dwie kondygnacje i witrynę, przetrwała niewielkie zmiany w XIX wieku.
- Kamienica przy ul. Matejki 9 – zbudowana w XVIII wieku, była miejscem mydlarni i sklepu drobiarskiego przed wojną, obecnie mieści lombard i punkt kurierski. Wpisana do rejestru zabytków w 1998 roku.
- Kamienica przy ul. Matejki 11 – powstała około 1700 roku i przeszła szereg rozbudów. Znajdowała się tu słynna tawerna „Pod Złotym Krzyżem”. Po wojnie zmieniono jej przeznaczenie na bar, lecz obecnie jest zabezpieczoną ruiną.
- Kamienica przy ul. Matejki 12 – dwukondygnacyjny budynek z 1909 roku w stylu neorenesansowym, obecnie siedziba zakładu pogrzebowego „Concordia”.
- Budynek przy ul. Matejki 13 – powstał w końcu XIX wieku jako pralnia garnizonowa. Po wojnie zmieniono jego funkcję na filię zakładów dziewiarskich. Obecnie stoi pusty.
- Budynek gastronomiczny przy ul. Matejki 15 – powstał w latach 90. XX wieku, aktualnie jest to salon gier.
Przypisy
- Matejko Jan, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 23.03.2020 r.] .
- I. Klimaszewska, Zasłużony człowiek morza i Kłodzko, [w: „IX Almanach Ziemi Kłodzkiej”, wyd. Oficyna Wydawnicza Brama, Kłodzko 2017, s. 58–65.] [on-line] [dostęp 22.03.2020 r.] .
- Reklamy firmy Carla Donkela w Kłodzku z XX wieku w serwisie polska-org.pl [on-line] [dostęp 22.03.2020 r.] .
- Prywatna strona rodziny Bittnerów opisująca losy kamienicy przy ul. Matejki 3 w Kłodzku [on-line] [dostęp 23.03.2020 r.] .
- Państwowy Rejestr Zabytków, nr rej.: A/4370/1052/WŁ z 30.11.1984 r. [on-line] [dostęp 23.03.2020 r.] .
- Informacje dotyczące kamienicy przy ul. Matejki 5 na stronie polska-org.pl [on-line] [dostęp 23.03.2020 r.] .
- Państwowy Rejestr Zabytków, A/4372/1639/Wł z dn. 14.12.1998 r. [on-line] [dostęp 23.03.2020 r.] .
- Państwowy Rejestr Zabytków, nr A/4371/1223/Wł z dn. 16.06.1987 r. [on-line] [dostęp 23.03.2020 r.] .
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 15: Kotlina Kłodzka, Rów Górnej Nysy, pod red. M. Staffy, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 1994, s. 202, s. 233.
- K. Marcinek, W. Prorok, Ziemia Kłodzka. Informator turystyczny, Fundacja Rozwoju Miasta Kłodzka i Ziemi Kłodzkiej „Actus”, Kłodzko 1993, s. 33.
- Zdjęcie kamienicy 1–1a przy ul. Matejki w Kłodzku z początku XX wieku w serwisie polska-org.pl [on-line] [dostęp 22.03.2020 r.] .
- Informacje dotyczące kamienicy przy ul. Matejki 4 na stronie polska-org.pl [on-line] [dostęp 22.03.2020 r.] .
- Informacje dotyczące kamienicy przy ul. Matejki 2 na stronie polska-org.pl [on-line] [dostęp 22.03.2020 r.] .
- Informacje dotyczące kamienicy przy ul. Matejki 12 w Kłodzku na stronie polska-org.pl [on-line] [dostęp 22.03.2020 r.] .
- Informacje dotyczące budynku przy ul. Matejki 13 w Kłodzku na stronie polska-org.pl [on-line] [dostęp 22.03.2020 r.] .
- Informacje dotyczące budynku przy ul. Matejki 15 w Kłodzku na stronie polska-org.pl [on-line] [dostęp 22.03.2020 r.] .
- Informacja na podstawie Wydziału Gospodarki Mieniem Komunalnym i Planowania Przestrzennego Urzędu Miasta w Kłodzku.
- Dane na podstawie Wydziału Inżynierii Miejskiej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta w Kłodzku.
- T. Broniewski, Kłodzko. Śląsk w zabytkach sztuki, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1970, s. 164–165.
- Informacje dotyczące kamienicy przy ul. Matejki 9 na stronie polska-org.pl [on-line] [dostęp 22.03.2020 r.] .
- Przedwojenne reklamy piwiarni braci Stephan na stronie polska-org.pl [on-line] [dostęp 23.03.2020 r.] .
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Xawerego Dunikowskiego w Kłodzku | Ulica Mariańska w Kłodzku | Ulica Jacka Malczewskiego w Kłodzku | Plac Bolesława Chrobrego w KłodzkuOceń: Ulica Jana Matejki w Kłodzku