Krystyna Oniszczuk-Awiżeń

---

Życiorys

Krystyna Oniszczuk-Awiżeń urodziła się w malowniczym Kłodzku. Po ukończeniu nauki w Liceum Ogólnokształcącym im. B. Chrobrego, wyjechała do Wrocławia, gdzie podjęła studia na Wydziale Historyczno-FilozoficznymUniwersytetu Wrocławskiego, kształcąc się w zakresie archiwalno-edytorskim. W 1977 roku uzyskała dyplom magisterski, który pozwolił jej na rozpoczęcie kariery zawodowej. W roku 1978 podjęła zatrudnienie w Muzeum Historycznym we Wrocławiu. Dodatkowo, w 1981 roku, zakończyła podyplomowe Studium Muzeologiczne w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Od 1984 roku związana jest z Muzeum Ziemi Kłodzkiej, gdzie pracowała jako starszy kustosz w Dziale Historycznym. W swojej karierze była autorką licznych scenariuszy wystaw historycznych, a także publikacji towarzyszących, takich jak: Ziemia Kłodzka w dawnej kartografii, 600 lat aptekarstwa kłodzkiego, Z dziejów Kłodzka, Współczesne kłodzkie szkło artystyczne na tle tradycji i historii szklarstwa ziemi kłodzkiej, Przewodnik po zbiorach Muzeum Ziemi Kłodzkiej, czy Kłodzko na dawnej karcie pocztowej. Warto również zaznaczyć, że przygotowała siedem wystaw w cyklu „My Kłodzczanie”, które prezentowały sylwetki zasłużonych mieszkańców Kłodzka, w tym Bronisława Brzozowskiego, Martę i Stanisław Dąbrowskich, Leopolda Oleniuka, Marię Dzierżyńską, Jerzego Garę oraz Krystynę Toczyńską-Rudysz.

Jako aktywna animatorka kultury i wydawca, Krystyna była w latach 1991–1998, a ponownie od 2004 roku, prezesem oddziału kłodzkiego Polskiego Towarzystwa Historycznego. Osobiście, jest żoną Mirosława Awiżenia, dziennikarza oraz wydawcy w Oficynie Wydawniczej „Brama”, a także założyciela oraz redaktora naczelnego periodyku „Gazeta Prowincjonalna Ziemi Kłodzkiej”. Jest również poetą i dysydentem z okresu PRL, a także ojcem Macieja.

Działalność publicystyczna i wydawnicza

Od 1993 roku Krystyna Oniszczuk-Awiżeń pełni funkcję zastępcy redaktora naczelnego w prestiżowym czasopiśmie „Gazeta Prowincjonalna Ziemi Kłodzkiej”. Równocześnie jest redaktorką naczelną miesięcznika „Przegląd Kulturalny”, który był publikowany jako dodatek do „Bramy” w latach 1997–2005.

Jako inicjatorka i redaktorka rocznika kulturalnego „Almanach Ziemi Kłodzkiej”, który zyskuje na popularności od roku 2006, przyczynia się do rozwoju lokalnej kultury oraz promuje regionalnych twórców. Od 2009 roku jako członek kolegium redakcyjnego „Zeszytów Muzeum Ziemi Kłodzkiej” kontynuuje swoją misję wspierania regionalnych inicjatyw literackich i kulturalnych.

Bywa także pomysłodawczynią oraz wydawcą serii „Biblioteka regionalna. Biografie”, co wskazuje na jej głębokie zaangażowanie w dokumentowanie oraz popularyzowanie historii i osiągnięć zasłużonych postaci związanych z regionem.

Działalność naukowa i popularyzatorska

Krystyna Oniszczuk-Awiżeń jest uznawana za znaczącą postać w dziedzinie popularyzacji wiedzy o ziemi kłodzkiej. Jej prace są oparte na własnych badaniach archiwalnych, dzięki czemu przyczynia się do dokumentowania i upowszechniania historii oraz kultury tego regionu.

Wśród jej osiągnięć można wymienić wiele publikacji, w tym książki i artykuły, które koncentrują się na różnych aspektach historii ziemi kłodzkiej. W swoim dorobku ma również scenariusze merytoryczne do muzealnych wystaw historycznych, co świadczy o jej zaangażowaniu w rozwój oferta kulturalna regionu.

Wieloletnia działalność Krystyny Oniszczuk-Awiżeń obejmuje także publikacje w takich czasopismach jak „Zeszyty Muzeum Ziemi Kłodzkiej”, miesięcznik „Ziemia Kłodzka” oraz „Gazeta Prowincjonalna Ziemi Kłodzkiej”. W tym ostatnim tytule przedstawia aktualności oraz bieżące notatki dotyczące wydarzeń kulturalnych w regionie, dzięki czemu angażuje lokalną społeczność w życie kulturalne.

W roku 2018 zrealizowała prace nad oryginalnym rękopisem z XVI wieku, znanym jako Kaufbuch (księga kupiecka), kancelarii Radkowa. O tym odkryciu opublikowała artykuł w tomie XXV „Rocznika Ziemi Kłodzkiej”. Rękopis ten został odnaleziony dzięki Towarzystwu Miłośników Ziemi Kłodzkiej i następnie podarowany Muzeum Ziemi Kłodzkiej, co podkreśla znaczenie jej pracy w zachowaniu lokalnej historii.

Publikacje (wybór)

Książki

Krystyna Oniszczuk-Awiżeń jest autorką wielu publikacji, które dostarczają cennych informacji o Ziemi Kłodzkiej oraz jej historii. Jej najważniejsze dzieła to:

• Wspomnienia z Syberii, wydawnictwo Oficyna Wydawnicza „Brama”, Kłodzko–Szczytna, opublikowane w 1999 roku, posiadające ISBN 978-83-909408-8-5 oraz OCLC 164071067,
• Ciekawostki z dziejów Ziemi Kłodzkiej, wydane w 2016 roku przez Oficynę Wydawniczą „Brama”, Kłodzko–Szczytna, ISBN 978-83-60549-22-3, OCLC 1007887839,
• O dawnym hrabstwie kłodzkim i zasłużonym historyku Josephie Köglerze, część serii Biblioteka Regionalna, Biografie, 3, wydane w 2018 roku przez Oficynę Wydawniczą „Brama”, Kłodzko–Szczytna, ISBN 978-83-60549-51-3 oraz OCLC 1084574970,
• Atrakcje turystyczne ziemi kłodzkiej na dawnej karcie pocztowej ze zbiorów Muzeum Ziemi Kłodzkiej, Kłodzko 2019, ISBN 978-83-60549-55-1, OCLC1236073409,
• Ciekawostki z dziejów Ziemi Kłodzkiej. Pionierskie lata 1945–1950. Publikacja redagowana przez Krystynę Oniszczuk-Awiżeń, wydana w 2020 roku przez Oficynę Wydawniczą „Brama”, Kłodzko–Szczytna, ISBN 978-83-60549-55-1, OCLC 1236073409.

Publikacje w pracach zbiorowych

Oprócz własnych książek, Oniszczuk-Awiżeń przyczyniła się również do różnych zbiorów publikacji. Oto niektóre z nich:

• Zarys dziejów śląskich fabryk zegarów – Gustawa Beckera i Edwarda Eppnera w katalogu wystawy „Oczy czasu”, wydanym w Kłodzku w 1990 oraz 2015 roku,
• Zasoby bibliotek klasztornych w Kłodzku w XVIII wieku w publikacji redagowanej przez Jana Wrabeca w 1995 roku,
• Historia szklarstwa Ziemi Kłodzkiej, opublikowana w Muzeum Ziemi Kłodzkiej w 1997 roku,
• Życie prywatne i towarzyskie na łamach kłodzkiej prasy na przełomie XIX/XX wieku w wydaniu „Dom w zwierciadle minionego czasu”, Kłodzko, 2001,
• Wokół genezy założenia huty szkła „Oranienhutte” w Strachocinie w publikacji Muzeum Ziemi Kłodzkiej z 2010 roku,
• Tváře kultury w pracy redagowanej przez Ondřeja Felcmana oraz Ryszarda Gładkiewicza, Kłodzko 2012,
• Kulturotwórcza rola towarzystw i stowarzyszeń społeczno-kulturalnych na ziemi kłodzkiej w ostatnich dekadach, opisanej w książce „Kultura ziemi kłodzkiej. Tradycje i współczesność”, redagowanej przez Edwarda Białka, Wojciecha Browarnego oraz Małgorzatę Ruchniewicz w Wrocławiu w 2016 roku,
• Dorobek Josepha Köglera jako źródło inspiracji ekspozycji muzealnej w opracowaniu Bogusława Czechowicza w Kłodzku w 2018 roku.

Przewodniki, albumy i katalogi wystaw

W zakresie przewodników oraz albumów, publikacje Oniszczuk-Awiżeń wyróżniają się bogatym zbiorem. Wśród nich znajdziemy:

• Oblicze miasta – katalog eksponatów wystawy stałej dotyczących historii Kłodzka, Kłodzko 1986,
• Przewodnik po zbiorach Muzeum Ziemi Kłodzkiej, który został omówiony z Barbarą Frydrych, Kłodzko 2008,
• Ziemia Kłodzka w dawnej kartografii – katalog z 1995 roku,
• Dom w zwierciadle minionego czasu. Przestrzeń kulturowo-społeczna na przełomie XIX–XX wieku – katalog obiektów prezentowanych w Kłodzku w 2001 roku, z Krystyną Toczyńską-Rudysz,
• Katalogi firmowe hut szkła z terenu ziemi kłodzkiej, omawiane w „Zeszytach Muzeum Ziemi Kłodzkiej”, nr 10, Kłodzko 2009,
• Kłodzko w średniowieczu, opracowywane z Barbarą Frydrych,
• Kłodzko na dawnej karcie pocztowej.

Wyróżnienia i nagrody

Krystyna Oniszczuk-Awiżeń została uhonorowana wieloma prestiżowymi nagrodami i wyróżnieniami, które świadczą o jej zaangażowaniu i wkładzie w dokumentowanie historii regionu. W 2020 roku otrzymała Nagrodę im. Anatola J. Omelaniuka, która jest przyznawana przez Radę Krajową Ruchu Stowarzyszeń Regionalnych Rzeczpospolitej Polskiej oraz Dolnośląskie Towarzystwo Regionalne. Nagroda ta dotyczyła jej pracy redakcyjnej nad książką Ciekawostki z dziejów Ziemi Kłodzkiej. Pionierskie lata 1945–1950, która koncentruje się na powojennych procesach osadniczych oraz kształtowaniu się lokalnych społeczności na ziemi kłodzkiej.

W 2023 roku Krystyna Oniszczuk-Awiżeń otrzymała również tytuł Honorowego Obywatela Miasta Kłodzka, co jest zasłużonym uznaniem jej wkładu w promowanie i rozwój regiónu.

---

Oceń: Krystyna Oniszczuk-Awiżeń

---