Mariańska Dolina

---

Geografia

Położenie geograficzne

Mariańska Dolina znajduje się w północno-wschodniej części miasta, zlokalizowana na wschód od centralnych obszarów. Na jej północnej granicy leży Jurandów, a na wschodzie można znaleźć Wojciechowice, które są częścią gminy wiejskiej Kłodzko. Z kolei na zachodzie graniczy z Owczą Górą, Przedmieściem Wojciechowickim, jak również osiedlem im. Henryka Sienkiewicza. Teren ten znajduje się w odległości około 2,5 km na wschód od ścisłego centrum miasta.

Warunki naturalne

Dzielnica ta rozciąga się w pięknej dolinie Jodłownika, której zbocza zbudowane są z ryolitów przykrytych glinami zwałowymi oraz dolnokarbońskich piaskowców szarogłazowych. Wokół osady znajdują się użytki wolne, co wpływa na jej atrakcyjny krajobraz. Najwyższym wzniesieniem regionu jest Mariańska Górka, osiągająca wysokość 365 m n.p.m., która znacząco dominuje nad obszarem dzielnicy. U jej południowo-wschodniego zbocza można zaobserwować niewielki las, który dodatkowo podkreśla naturalne piękno tego miejsca.

Demografia

Mariańska Dolina od samego początku istnienia była skromną osadą, która liczyła od kilkudziesięciu do kilkuset mieszkańców. Ten charakter osady przetrwał do dzisiaj. Nawet po przystąpieniu do Kłodzka, liczba ludności nie zmieniła się znacząco. Region ten w dalszym ciągu zachowuje charakter przedmieścia, co wpływa na jego sytuację demograficzną.

Warto zauważyć, że liczba mieszkańców tej dzielnicy utrzymuje się na stabilnym poziomie, co świadczy o stabilności społecznej i ekonomicznej.

Historia

Mariańska Dolina, znana ze swojej bogatej historii, ma swoje korzenie prawdopodobnie w XVIII wieku, a jej formalne uformowanie datowane jest na początek XIX wieku. Obszar ten stanowi najniżej położoną część Wojciechowic. Swoje powstanie miejscowość zawdzięcza rozwijającej się kaplicy na Mariańskiej Górce oraz budowie kalwarii w tejże lokalizacji.

W skład osady wchodziło kilka domów zlokalizowanych wzdłuż drogi prowadzącej z Wojciechowic do Kłodzka. Tym, co przyciągało uwagę odwiedzających, była znana gospoda, która stawała się celem licznych spacerów mieszkańców Kłodzka. Wędrując w kierunku kalwarii, chętnie zatrzymywali się tam, aby delektować się dobrej jakości kuchnią lokalną. Gospodarstwo to słynęło również z rozległego ogrodu, w którym znajdował się duży staw, zasilany wodami Jodłownika, oferujący możliwość pływania w wynajętych łódkach.

Po zakończeniu II wojny światowej, pod kontrolą polskiej administracji, osada została przemianowana na Dolnię. Jednak ta nowa nazwa nie zyskała popularności i mieszkańcy wciąż nazywali ją Mariańską Doliną. W 1975 roku, w ramach reorganizacji administracyjnej, obszar ten został włączony do Kłodzka. Od końca lat 90. XX wieku w tym rejonie osady zaczęło dynamicznie rozwijać się budownictwo jednorodzinne, szczególnie w okolicach ulicy Ostatniej.

Rok	Nazwa
1880	Marienthal Mariathal
1946	Dolnia
1975	Mariańska Dolina

Administracja

Mariańska Dolina, znajdująca się w najniżej położonym rejonie Wojciechowic, ma bogatą historię administracyjną. Przez dwa stulecia była integralną częścią tej wioski, dzieląc wszystkie jej losy polityczno-administracyjne. Po zakończeniu II wojny światowej Dolina weszła w skład województwa wrocławskiego, powiatu kłodzkiego oraz gminy Kłodzko.

W 1954 roku doszło do ważnych zmian w strukturze administracyjnej, gdy zniesiono gminy i wprowadzono gromady jako najniższy szczebel administracji publicznej. W rezultacie, Mariańska Dolina została włączona do gromady Wojciechowice. 31 grudnia 1961 roku dokonano kolejnej reorganizacji, w wyniku której gromada wojciechowicka została zlikwidowana, a obszar ten, łącznie z Mariańską Doliną, przyłączono do nowo utworzonej gromady Kłodzko w powiecie kłodzkim. Gromada ta funkcjonowała do 31 grudnia 1972 roku, kiedy to miała miejsce kolejna reforma dotycząca struktur gminnych.

1 stycznia 1973 roku reaktywowano zniesioną w 1954 roku gminę Kłodzko w powiecie kłodzkim, aczkolwiek Mariańska Dolina stała się częścią miasta Kłodzko. Wraz z dalszymi zmianami administracyjnymi w latach 70. XX wieku, obszar ten znalazł się w granicach województwa wałbrzyskiego. Kolejna ważna zmiana miała miejsce 1 stycznia 1999 roku, kiedy to powiat kłodzki został ponownie utworzony i stał się częścią województwa dolnośląskiego.

Na terenie Kłodzka brakuje pomocniczych jednostek administracyjnych takich jak osiedla czy dzielnice. O większości istotnych spraw decyduje samorząd miejski, którego siedziba znajduje się na pl. Bolesława Chrobrego, oraz w Starym Mieście. Mieszkańcy Kłodzka mają możliwość wyboru sześciu radnych do Rady Miasta co 5 lat; wcześniej, do 2018 roku, kadencja trwała 4 lata. Okręg wyborczy nr 1 obejmuje całą wschodnią część miasta, leżącą na prawym brzegu Nysy Kłodzkiej.

Edukacja i kultura

Mariańska Dolina, mimo swojego niewielkiego obszaru, nie dysponuje własnymi placówkami oświatowymi ani kulturalnymi. Tutejsze dzieci w wieku od 7 do 15 lat uczęszczają do pobliskiej Szkoły Podstawowej nr 7 im. Tadeusza Kościuszki, która znajduje się przy ul. Henryka Sienkiewicza 61.

Po zakończeniu edukacji w tej placówce, większość młodzieży podejmuje dalszą naukę w szkołach średnich usytuowanych w centrum miasta.

Religia

W Mariańskiej Dolinie większość mieszkańców wyznaje wiarę katolicką, będąc członkami parafii św. Jana Pawła II w Kłodzku. Parafia ta została ustanowiona w 2016 roku, kiedy to wydzielono ją z parafii Matki Bożej Różańcowej. Jej siedziba znajduje się na obszarze osiedla Owcza Góra. Obecnie proboszczem jest ks. mgr mgr Janusz Garula. Ta wspólnota przynależy do diecezji świdnickiej oraz dekanatu kłodzkiego.

Na szczycie Mariańskiej Górki usytuowana jest kaplica Matki Boskiej Pocieszenia Strapionych. Historia tego miejsca sięga początku XVIII wieku, kiedy to powstała pierwsza kaplica, która niestety prawdopodobnie została zniszczona podczas wojen napoleońskich w 1807 roku. Odbudowano ją w 1810 roku. W 1844 roku w drodze do kaplicy, na wzgórzu, zbudowano drogę krzyżową, co dodatkowo podkreśla religijne znaczenie tej lokalizacji.

W 1846 roku na Mariańskiej Górce osiedlił się pustelnik Johannes Treuter, który postanowił zbudować obok kaplicy pustelnię, w której mieszkał z przerwą od 1864 do 1890 roku, aż do swojej śmierci w 1892 roku. Po jego odejściu pustelnia była zamieszkiwana przez kolejnych pustelników aż do wybuchu II wojny światowej. Po 1945 roku opiekę nad kaplicą oraz całym wzgórzem zaczęli sprawować kłodzcy franciszkanie z Piasku, którzy w sezonie wiosenno-letnim organizują tu msze święte oraz różnorodne nabożeństwa maryjne.

Architektura i urbanistyka

Mariańska Dolina to osada, której zabudowania rozciągają się wzdłuż Jodłownika, tworząc charakterystyczną ulicówkę.

Do najbardziej wartościowych obiektów w tej okolicy należy zespół zabudowań kościelnych na Mariańskiej Górce (Wzgórze Marii), który obejmuje:

• Kaplicę Matki Boskiej Pocieszenia Strapionych, która datuje się prawdopodobnie na początek XVIII wieku, została rozbudowana po roku 1810 oraz poddana renowacji po 1980 roku. To skromna budowla salowa, pokryta dwuspadowym dachem, z którego wyrasta sygnaturka z latarnią. Głównym wejściem jest prosty portal o fantazyjnym wykroju nadproża, a wewnątrz znajduje się późnobarokowy ołtarz.
• Kolumnę Maryjną, która została wykonana z kamienia w 1875 roku, jako dar F. Langera.
• Dom Pustelnika, pochodzący z początku XIX wieku, który obecnie znajduje się w ruinie.
• Stacje Kalwaryjne, usytuowane na szczycie wzgórza, które uzupełniają Drogę Krzyżową i mają swoje początki w XIX wieku.
• Drogę Krzyżową, prowadzącą z Mariańskiej Doliny do kaplicy, składającą się z 14 stacji, które przyjmują formę stelli.

W współczesności następuje rozbudowa części Mariańskiej Doliny, ulokowanej na południowej i wschodniej stronie Mariańskiej Górki, gdzie powstają nowe domy jednorodzinne.

Na tym obszarze znajdują się także inne zabytkowe obiekty, w tym:

• Zespół zabudowań przy ul. Mariańskiej 2, który składa się z dwóch budynków mieszkalnych z drugiej połowy XIX wieku, kuźni oraz budynku gospodarczego; przed wojną istniała tu słynna gospoda „Mariathal”.
• Zespół zabudowań przy ul. Mariańskiej 25, składający się z domu mieszkalnego, obory i stodoły z drugiej połowy XIX wieku; dawniej teren ten zajmował kompleks wojciechowickiego browaru z własną gospodą (niem. Lindner’s Brauerei).
• Dom mieszkalny przy ul. Mariańskiej 28, będący najdalej na wschód wysuniętym domem mieszkalnym w Kłodzku, zbudowany w 1936 roku.

W skład Mariańskiej Doliny wchodzą cztery ulice:

• ul. Kukułcza,
• ul. Mariańska,
• ul. Ostatnia,
• ul. Szczęśliwa.

Gospodarka i turystyka

„Mariańska Dolina nie dysponuje własnym zapleczem handlowym ani usługowym. W tej okolicy dominują użytki rolne. Dodatkowo, Mariańska Górka otoczona jest stawami, które mają charakter hodowlano-rekreacyjny, będąc jednocześnie pod kontrolą Polskiego Związku Wędkarskiego, co czyni ją lokalnym centrum wędkarskim.

Wzdłuż tej malowniczej doliny prowadzi jeden z bardziej znanych szlaków turystycznych, który jest szczególnie popularny w regionie ziemi kłodzkiej. Szlak ten, oznaczony kolorem żółtym, zaczyna się w Krosnowicach, przy stacji Krosnowice Kłodzkie, przebiega przez Pilcz oraz Kłodzko, a jego trasa prowadzi również ulicą Mariańską. Następnie szlak kieruje się w stronę Szyndzielni, Kostry, Obszerną, Jedlaka i w końcu dociera do Kłodzkiej Góry, gdzie łączy się z niebieskim szlakiem.

Infrastruktura

Transport

Mariańska Dolina jest usytuowana na istotnym szlaku komunikacyjnym, który prowadzi z Kłodzka przez Wojciechowice w kierunku malowniczych Gór Bardzkich. Współcześnie, ta trasa ma status drogi powiatowej nr 3145D, która łączy Kłodzko z Wojciechowicami oraz Laskówką, a następnie zmierza do Dzbanowa w gminie Bardo. Całkowita długość tej drogi wynosi 8,5 km, co sprawia, że jest to kluczowy odcinek dla lokalnej komunikacji. Pozostałe ulice w tej okolicy mają charakter dróg gminnych, które również pełnią ważną rolę w codziennym życiu mieszkańców.

Komunikacja

Warto zauważyć, że Mariańska Dolina nie jest objęta zasięgiem miejskiej komunikacji publicznej, której operatorem w Kłodzku jest firma A-Vista. W dolinie nie znajdują się żadne przystanki autobusowe, przez co mieszkańcy nie mają dostępu do regularnych połączeń. Przez ulicę Mariańską przechodzi co prawda trasa komunikacji podmiejskiej, która jest obsługiwana przez PKS Kłodzko, kierując się w stronę Wojciechowic, ale autobusy tego przewoźnika nie zatrzymują się na terenie doliny, co ogranicza możliwości transportowe mieszkańców.

Bezpieczeństwo

Pod względem ochrony przeciwpożarowej oraz innych zagrożeń lokalnych, mieszkańcy Mariańskiej Doliny znajdują się pod opieką Komendy Powiatowej Straży Pożarnej, jak również Komendy Powiatowej Policji w Kłodzku. Dzielnicowym odpowiedzialnym za ten rejon jest asp. szt. Justyna Pękosz, która pełni swoją funkcję w IV Rejonie Służbowym. Z ramienia straży miejskiej w Kłodzku, rejon ten obsługują również st. insp. Leszek Łoś oraz specjalista Wojciech Szczepański, co zapewnia mieszkańcom odpowiednie wsparcie w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego.

---

Oceń: Mariańska Dolina

---