Osiedle im. św. Wojciecha (Kłodzko)

---

Geografia

Położenie geograficzne

Osiedle im. św. Wojciecha charakteryzuje się dogodnym usytuowaniem w północno-zachodniej części Kłodzka. Obejmuje obszar, który graniczy na zachodzie z miejscowością Leszczyny, a na północy sąsiaduje z osiedlem Nowy Świat, znanym wcześniej jako Ustronie Górne. Na wschodzie sąsiaduje z historycznym Starym Miastem, a na południu przylega do osiedla im. Kruczkowskiego. Od centralnej części miasta osiedle dzieli dystans około 1 km.

Warunki naturalne

Osiedle usytuowane jest na wysokości pomiędzy 322 a 344 m n.p.m. Wzniesienia terenu są najbardziej wyraźne w południowo-wschodniej części, podczas gdy wysokość hipometyczna wzrasta w kierunku zachodnim, w stronę nowoczesnego cmentarza komunalnego. Teren osiedla w połowie zajmuje zabudowa, podczas gdy pozostała część składa się z ogródków działkowych, parku oraz terenów przemysłowych.

Historia

Teren, na którym obecnie zlokalizowane jest osiedle, od czasów średniowiecza był częścią jednego z kłodzkich przedmieść znanego jako przedmieście czeskie. Nazwa ta ma swoje korzenie w Bramie Czeskiej, która znajdowała się za murami miejskimi i prowadziła do osady, która się wokół niej rozwinęła. Region ten był kluczowym punktem na szlaku handlowym prowadzącym z Wrocławia do Pragi, znanym jako bursztynowy szlak, który przebiegał przez obszar tej miejscowości, łącząc go z innymi istotnymi trasami drogowymi kierującymi się w stronę Radkowa, a także Broumova oraz Nowej Rudy.

Niestety, przedmieście czeskie doświadczało licznych zniszczeń w wyniku konfliktów zbrojnych, które miały miejsce na ziemi kłodzkiej, w tym podczas wojen husyckich (1419-1436), wojny trzydziestoletniej (1618-1648) oraz wojen śląskich (1740-1763). W efekcie tego, osiedle charakteryzowało się rozproszoną zabudową, co było typowe dla tych czasów.

Rok 1809 oznaczał formalne włączenie tego obszaru do Kłodzka, jednak poważniejsze zmiany zaczęły zachodzić dopiero po 1877 roku, kiedy to niemieckie władze zniesły status miasta-twierdzy. W tym okresie zaczęto powoli zabudowywać okolicę, a ze względu na zróżnicowany teren, utworzono zbiornik wody pitnej przeznaczonej dla mieszkańców. Na przestrzeni kolejnych dekad, w rejonie tym powstały dwa cmentarze: ewangelicki i wojskowy. Na skrzyżowaniu szosy prowadzącej do Dusznik-Zdroju oraz drogi w kierunku Nowej Rudy zbudowano plac ćwiczeń dla wojska.

30 kwietnia 1892 roku, pomiędzy ulicami Dusznicką a Korytowską, został utworzony Nowy Cmentarz Katolicki. W okresie międzywojennym w obszarze obecnego osiedla zrealizowano jedynie ogródki działkowe oraz domy jednorodzinne usytuowane na północ od cmentarza. Osiedle Północne, jak je nieformalnie nazywano, zostało zbudowane w latach 1933-1939.

Po zakończeniu II wojny światowej w 1945 roku i wzroście liczby ludności Kłodzka, władze postanowiły o budowie nowych budynków w tym regionie, w tym domów jednorodzinnych powstających z prefabrykatów. Proces budowy zainaugurowano na przełomie lat 1961 i 1965, a zapotrzebowanie na nowe mieszkania oraz degeneracja istniejących obiektów w centrum miasta skłoniły władze do zainwestowania w nowe osiedle, złożone z sześciu klatkowców oraz pawilonu handlowego z niezależną kotłownią. Inwestycją tą zajmowało się Kłodzkie Przedsiębiorstwo Budowlane, które zrealizowało projekt w latach 1971-1975. Późniejsze lata, naznaczone kryzysem gospodarczym w drugiej połowie lat 70. oraz trudnościami lat 80. XX wieku, doprowadziły do wstrzymania budowy nowych budynków. W tym okresie jedynie na zachód od ulicy Noworudzkiej trwała budowa prywatnych domków jednorodzinnych, co utrzymało się aż do lat 90. XX wieku.

Nazewnictwo

Osiedle im. św. Wojciecha zostało nadane na cześć świętego Wojciecha, który według legendy podróżując z Libic na dwór książęcy Bolesława Chrobrego w Gnieźnie, miał zatrzymać się w Kłodzku, gdzie odprawił mszę świętą.

Administracja

Obszar, gdzie obecnie znajduje się osiedle, od zawsze dzielił losy związane z polityką i administracją Kłodzka, co zaowocowało jego włączeniem do miasta na początku XIX wieku. Po zakończeniu II wojny światowej, obszar ten stał się częścią Polski, wchodząc w skład województwa wrocławskiego oraz powiatu kłodzkiego. Następnie, w wyniku reformy administracyjnej w latach 70. XX wieku, stał się częścią województwa wałbrzyskiego. W 1999 roku powiat kłodzki został ponownie utworzony, tym razem jako część województwa dolnośląskiego.

W Kłodzku nie funkcjonują pomocnicze jednostki administracyjne, takie jak osiedla czy dzielnice. W związku z tym większość decyzji w tej kwestii podejmuje samorząd miejski, którego centrala mieści się na pl. Bolesława Chrobrego, w pięknym otoczeniu Starego Miasta.

Mieszkańcy Kłodzka mają możliwość wyboru pięciu radnych do Rady Miasta co pięć lat. Warto dodać, że jeszcze do 2018 roku kadencja wynosiła cztery lata. Radni ci reprezentują okręg wyborczy nr 2, który obejmuje centralną oraz północno-zachodnią część miasta, znajdującą się po lewej stronie Nysy Kłodzkiej.

Edukacja i kultura

Na osiedlu im. św. Wojciecha znajduje się Niepubliczne Przedszkole „Promyczek”, które działa od 1996 roku i zapewnia opiekę dzieciom w wieku od 3 do 5 lat. Dzieci starsze, w przedziale wiekowym 7-15 lat, mają możliwość nauki w Szkole Podstawowej nr 3 im. kpt. Betleja, zlokalizowanej na pobliskim osiedlu Kruczkowskiego przy ul. Jana Pawła II 2-4. Po ukończeniu szkoły podstawowej, większość uczniów kontynuuje naukę w szkołach średnich, które mieszczą się w centrum miasta.

Na ul. Drzymały 1a znajduje się filia nr 1 Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Marii Dąbrowskiej. Jej działalność rozpoczęła się 12 lipca 1972 roku w prywatnym domu jednorodzinnym przy ul. Korytowskiej 18, dzięki inicjatywie Elżbiety Święcickiej, która objęła stanowisko pierwszego kierownika placówki. W wyniku rozwoju, 31 lipca 1975 roku, filia została przeniesiona do obecnego pawilonu, który został wynajęty od WSS „Społem”. Zgodnie z umową, filia nie tylko udostępniała księgozbiór, ale także prowadziła działalność kulturalno-oświatową dla mieszkańców osiedla.

Religia

W Kłodzku, w osiedlu im. św. Wojciecha, religia odgrywa istotną rolę w codziennym życiu mieszkańców. Dominującą wspólnotą wyznaniową są wyznawcy Kościoła rzymskokatolickiego, którzy stanowią większość lokalnej społeczności. Osiedle jest częścią parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, której zasięg obejmuje nie tylko samo osiedle, ale także całą centralną oraz północno-zachodnią część miasta, a także miejscowość Gołogłowy.

Parafia została założona w średniowieczu i jej siedziba znajduje się na terenie urokliwej starówki Kłodzka. Wspólnota ta ma głęboko zakorzenioną historię i tradycje, które przez wieki kształtowały jej oblicze. Obecnie proboszczem parafii jest ks. Henryk Całka, SJ, który kieruje duchowym życiem parafian.

Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny przynależy do diecezji świdnickiej oraz dekanatu kłodzkiego, co podkreśla jej znaczenie w regionie i wpływ na rozwój życia religijnego w Kłodzku.

Architektura i urbanistyka

Osiedle im. św. Wojciecha wyróżnia się interesującym i różnorodnym układem urbanistycznym. W centrum tego osiedla znajdują się zespoły sześciokondygnacyjnych bloków mieszkalnych, zwanych klatkowcami, w których mieści się pawilon handlowy z supermarketem. W północnej oraz południowo-wschodniej części osiedla usytuowane są prywatne domy jednorodzinne, które zaczęły powstawać już na początku XX wieku. Całość obszaru od wschodniej strony otacza Park św. Wojciecha oraz ogrody działkowe.

W okolicy, od strony wschodniej, znajduje się niewielki ciek wodny, za którym umiejscowione są zabudowania gospodarcze przy ul. Objazdowej. Znajduje się tam również siedziba kłodzkiego oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, a także Zakład Energetyczny, Poczta Polska oraz giełda samochodowa.

W 1998 roku na rogu ulic Korytowskiej i Objazdowej wzniesiono kilka bloków mieszkalnych, do których przesiedlono mieszkańców z prawobrzeżnej części Kłodzka, poszkodowanych podczas powodzi tysiąclecia. Warto również zwrócić uwagę na Cmentarz Komunalny, który zajmuje znaczną powierzchnię w południowo-zachodnim krańcu osiedla. Jest to największy cmentarz zarówno w mieście, jak i powiecie kłodzkim, rozciągający się na obszarze 8,93 ha.

Osiedle im. św. Wojciecha obejmuje 9 ulic, w tym:

• ul. Jana Długosza,
• ul. Michała Drzymały,
• ul. Dusznicka (częściowo),
• ul. Józefa Kromera,
• ul. Korytowska,
• ul. Noworudzka (częściowo),
• ul. Ogrodowa,
• ul. Objazdowa (częściowo),
• ul. Słoneczna,
• ul. św. Wojciecha.

Wśród ważnych zabytków obecnych w tej części miasta warto wspomnieć krzyż pokutny z XIV/XVI wieku oraz kolumnę maryjną znajdującą się przy ul. Korytowskiej.

Rekreacja

Osiedle im. św. Wojciecha wyróżnia się rozległymi terenami rekreacyjnymi, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i odwiedzających. W tej okolicy można znaleźć liczne punkty, które sprzyjają aktywnemu wypoczynkowi oraz relaksowi na świeżym powietrzu.

Jednym z głównych miejsc rekreacyjnych są Państwowe Ogródki Działkowe, usytuowane w wschodniej części osiedla. Te ogródki zostały zgrupowane w trzech głównych stowarzyszeniach:

• POD „Nowy Świat”,
• POD „Odrodzenie”,
• POD „Światowid”.

Dodatkowo, każdy z domów jednorodzinnych dysponuje własnym przydomowym, niewielkim ogródkiem działkowym, co pozwala mieszkańcom na pielęgnację roślin i kwiatów, a także spędzanie czasu wśród zieleni.

W okolicy można także zauważyć place zabaw zlokalizowane pomiędzy blokami mieszkalnymi, które stanowią doskonałą przestrzeń do zabaw dla lokalnych dzieci oraz młodzieży. Miejsca te są chętnie odwiedzane, przyczyniając się do integracji społeczności osiedla.

Warto również nadmienić, że w wschodniej części osiedla, po II wojnie światowej, założono Park św. Wojciecha. Ten park powstał dzięki przekształceniu dwóch dawnej poniemieckich cmentarzy, a obecnie jest popularnym miejscem relaksu i wypoczynku dla mieszkańców osiedla od lat 90. XX wieku.

Gospodarka

Osiedle im. św. Wojciecha w Kłodzku dysponuje kompletną infrastrukturą handlową, która znacząco usprawnia codzienne życie mieszkańców. W obrębie osiedla znajduje się wiele prywatnych sklepów, w tym dobrze znana sieć „Żabka”, która cieszy się dużym uznaniem lokalnej społeczności. Oprócz tego, dostępne są również sklepy takie jak „Lewiatan” oraz „ABC”, które stanowią doskonałe uzupełnienie oferty handlowej.

W sercu osiedla umiejscowiony jest supermarket, który zapewnia szeroki asortyment produktów spożywczych oraz codziennych artykułów gospodarstwa domowego. Mieszkańcy mogą z łatwością zaopatrzyć się w niezbędne towary, co znacznie podnosi komfort życia.

Dodatkowo, w południowo-wschodniej części osiedla, na skrzyżowaniu ulic Noworudzkiej i Dusznickiej, zlokalizowana jest stacja paliw BP. Nieopodal stacji znajduje się również hotel oraz restauracja „Korona”, które oferują usługi gastronomiczne oraz noclegowe, co czyni to miejsce jeszcze bardziej atrakcyjnym dla odwiedzających.

Infrastruktura

Transport

W przeszłości przez południową część osiedla im. Świętego Wojciecha przebiegała starożytna droga łącząca Wrocław z Pragą, która z biegiem lat stopniowo traciła na znaczeniu. Ten proces przyspieszył po zakończeniu budowy obwodnicy Kłodzka, której pierwszy północny odcinek oddano do użytku w latach 70. i 80. XX wieku, natomiast odcinki zachodni oraz południowy zostały oddane do użytku w ostatnich latach drugiej dekady XXI wieku. Dzisiaj kluczowe drogi tego osiedla, takie jak ulice Dusznicka, Noworudzka oraz Korytowska, funkcjonują jako drogi powiatowe.

Komunikacja

Na terenie osiedla dla potrzeb komunikacji miejskiej działa prywatna firma A-Vista, która obsługuje sieć komunikacyjną. W obrębie osiedla znajdują się obecnie trzy przystanki autobusowe: Kłodzko, ul. Korytowska/Objazdowa, Kłodzko, ul. Objazdowa – Energetyka oraz Kłodzko, ul. Dusznicka, Baza PKS/Biedronka. Z tych przystanków kursują autobusy na trasie Kłodzko/ul. Szpitalna/Szpital, w kierunku Kłodzko/ul. Noworudzka/Galeria. Dodatkowo, na południe od cmentarza funkcjonuje przystanek Kłodzko, ul. Dusznicka, skąd odjeżdżają zarówno autobusy podmiejskie, jak i dalekobieżne, obsługiwane przez PKS Kłodzko oraz Beskid-Przewozy.

Bezpieczeństwo

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych zagrożeń lokalnych, osiedle im. św. Wojciecha znajduje się w obszarze działalności Powiatowej Straży Pożarnej, której siedziba mieści się przy ul. Traugutta 7, a także Komendy Powiatowej Policji w Kłodzku, która znajduje się na pl. Chopina 2. W roli dzielnicowego działa st. asp. Rafał Pietrołaj, zaliczany do VI Rejonu Służbowego. Z kolei VI Rejon Służbowy straży miejskiej obsługiwany jest przez st. insp. Roberta Garbowskiego oraz mł. strażnika Arkadiusza Pawłowicza. Przy ulicy Dusznickiej umiejscowiony jest także zbiornik wody pitnej, który został wybudowany w latach 80. XIX wieku i jest własnością Wodociągów Kłodzkich.

---

Oceń: Osiedle im. św. Wojciecha (Kłodzko)

---