Osiedle im. Leona Kruczkowskiego (Kłodzko)

---

Geografia

Położenie geograficzne

Osiedle im. Leona Kruczkowskiego jest usytuowane w zachodniej części miasta Kłodzko. W jego sąsiedztwie, na zachodzie, znajdują się Kościelniki, a na północy graniczy z osiedlem im. św. Wojciecha. Na wschód od osiedla leży Stare Miasto, a na południu znajdują się tereny Przedmieścia Zielonego oraz Książka. Osiedle oddalone jest od centrum Kłodzka o około 1 kilometr.

Warunki naturalne

To osiedle, usytuowane na wzniesieniu, oferuje mieszkańcom zapierający dech w piersiach widok na centralną oraz wschodnią część Kłodzka. Obszar ten charakteryzuje się znacznym zróżnicowaniem wysokości terenu, gdzie najniższy punkt ma wysokość 311 m n.p.m., natomiast najwyższy osiąga 343 m n.p.m.

Historia

Na terenie osiedla im. Leona Kruczkowskiego w Kłodzku od czasów średniowiecza nie rozwijała się znaczna zabudowa. W sąsiedztwie ulicy Kościuszki istniały jedynie sporadyczne zabudowania mieszkalne, które określano mianem Przedmieścia za Bramą Czeską. Niestety, te struktury często ulegały zniszczeniom w wyniku licznych wojen, które przetoczyły się przez hrabstwo kłodzkie. Po usunięciu bram miejskich, ten obszar został włączony do granic Kłodzka. W latach dwudziestolecia międzywojennego, konkretne budynki jednorodzinne wybudowano przy ulicy Jana Pawła II w 1936 roku, jednak dalszy rozwój w kierunku zachodnim był ograniczony przez strome warunki terenowe.

W latach 60-tych XX wieku w Kłodzku rozpoczął się dynamiczny rozwój budownictwa mieszkaniowego, co było odpowiedzią na rosnącą liczbę ludności oraz niewystarczającą liczbę dostępnych mieszkań. Jako pierwsze zrealizowano inwestycje w osiedla: Nyskie, a następnie Morcinka. W kolejnej dekadzie powstało także osiedle im. św. Wojciecha. Niestety, mimo tych wysiłków, ich liczba mieszkań nie była wystarczająca, co skłoniło władze do podjęcia decyzji o budowie bloku z popularnej wówczas technologii wielkiej płyty, która po raz pierwszy została zastosowana w NRD.

W tym kontekście, inwestycję zainicjowała Kłodzka Spółdzielnia Mieszkaniowa, zaś gotowe prefabrykaty produkowano w Kłodzkiej Fabryce Domów. Planowano realizację budowy etapami, z nadzieją na jej zakończenie w latach 90-tych XX wieku, co miało pozwolić osiedlić się na nim kilku tysiącom mieszkańców. Władze przewidywały, że część z nich znajdzie zatrudnienie w sektorze usług i administracji, zwłaszcza w działalności spółdzielczej.

W początkowych planach osiedle miało składać się z pięciu klatkowców, które zamykałyby obszar osiedla, jak również punktowców umiejscowionych w jego centralnej części. Miejscy planiści przewidzieli także miejsce na nową świątynię katolicką w centrum oraz krytą pływalnię na wschodniej granicy osiedla. Planowane zmiany miały miejsce w latach 80-tych, kiedy to przeorganizowano lokalizację kościoła, przenosząc go w miejsce pływalni, a w pierwotnej lokalizacji miała powstać nowa przestrzeń handlowa pod nazwą „Nowy Rynek”. Osiedle zyskało roboczą nazwę Nowego Miasta.

Inwestycje rozpoczęły się w 1974 roku, a prace zaczęły się od budowy długiego klatkowca przy ul. Rodzinnej. Następnie, w kolejnych latach, powstały 11-kondygnacyjne punktowce. W drugiej połowie lat 70-tych i przez stagnację lat 80-tych budowa została zatrzymana. Ostatecznie planowana budowa nie została ukończona, a ostatnie dwa budynki mieszkalne przy ul. Wiosennej postawiono w latach 1990–1993 w nowej technologii, która nie wykorzystywała prefabrykatów. Niestety, wydłużony czas budowy oraz niewielka opłacalność nowego podejścia spowodowały, że dalsza realizacja rozbudowy osiedla w końcu została wstrzymana.

W drugiej połowie lat 90-tych XX wieku na części terenów, gdzie miały powstać kolejne punktowce, wydano pozwolenia na budowę prywatnych domów jednorodzinnych, które nie przekraczały 2-3 kondygnacji.

Nazewnictwo

Osiedle nosi imię znanego polskiego pisarza i dramaturga Leona Kruczkowskiego, który pełnił rolę prezesa ZG Związku Literatów Polskich w latach 1949-1956. Związany był z powiatem kłodzkim poprzez mandat poselski w Sejmie PRL II kadencji (1957-1961) z okręgu wyborczego nr 106 Kłodzko, obejmującego ówczesne powiaty: bystrzycki, kłodzki, dzierżoniowski, strzeliński i ząbkowicki.

Administracja

W Kłodzku nie ma dodatkowych jednostek administracyjnych, takich jak osiedla czy dzielnice. Z tego powodu, w wielu sprawach kluczowe decyzje podejmuje samorząd miejski, którego siedziba znajduje się na pl. Bolesława Chrobrego, usytuowanej na Starym Mieście.

Mieszkańcy osiedla mają prawo wyboru pięciu radnych do Rady Miasta co pięć lat (w przeszłości, do 2018 roku, kadencja trwała cztery lata). Tworzą oni okręg wyborczy nr 4, który obejmuje całą zachodnią część Kłodzka, umiejscowioną na lewym brzegu Nysy Kłodzkiej.

Edukacja i kultura

Na obszarze osiedla im. Leona Kruczkowskiego funkcjonuje Szkoła Podstawowa nr 3 im. kpt. Stanisława Betleja, która mieści się pod adresem ul. Jana Pawła II 4. To właśnie tam uczy się znacząca część dzieci w przedziale wiekowym 6–15 lat. Dodatkowo, część ul. Rodzinnej (do nr 44) wchodzi w skład obwodu szkolnego, który obsługuje Szkoła Podstawowa nr 6 im. Unii Europejskiej, zlokalizowana przy ul. Bohaterów Getta 22. Po zakończeniu nauki w szkole podstawowej młodzi mieszkańcy osiedla podejmują dalszą edukację w szkołach średnich, ulokowanych w sercu Kłodzka.

Dyrektorem Szkoły Podstawowej nr 3 jest mgr Sebastian Nowak. Ta placówka nie tylko kształci, ale również aktywnie angażuje się w życie kulturalne osiedla. W jej obrębie znajduje się biblioteka oraz świetlice, zarówno szkolna, jak i socjoterapeutyczna. Ponadto, w szkole pracuje asystentka ds. ludności romskiej, co podkreśla jej otwartość na różnorodność społeczną.

W sąsiedztwie, przy ul. kard. Wyszyńskiego, znajduje się filia nr 1 Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej, co stanowi dodatkowe wsparcie dla lokalnej edukacji i kultury. Co więcej, od 2012 roku, w przekształconej kaplicy mszalnej działa Centrum Kultury Chrześcijańskiej, które uzupełnia ofertę kulturalną osiedla.

Religia

W Kłodzku większość osób zamieszkujących osiedle im. Leona Kruczkowskiego to wyznawcy Kościoła katolickiego. Wśród ludności można także spotkać znaczną grupę wyznawców Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, którego parafia znajduje się na malowniczym Przedmieściu Ząbkowickim.

Do roku 1982 katoliccy mieszkańcy tej części Kłodzka byli związani z parafią Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. W tym roku jednak powstała nowa parafia, Podwyższenia Krzyża Świętego, która obejmuje również pobliskie miejscowości. Jej siedziba mieści się w kościele o tym samym wezwaniu, zlokalizowanym w wschodniej części osiedla.

W skład parafii wchodzi Kłodzki Urząd Dziekański, a także ona sama należy do diecezji świdnickiej. Dodatkowo, w 2003 roku przy ul. Rodzinnej 73-75 zorganizowano zbór Chrześcijańskiej Wspólnoty Zielonoświątkowej w Kłodzku, którym kieruje pastor Krzysztof Kwiecień wraz ze swoim zastępcą Waldemarem Kempskim.

Architektura i urbanistyka

Osiedle imienia Leona Kruczkowskiego w Kłodzku jest znanym przykładem współczesnej architektury wielkopłytowej, która w wyraźny sposób kontrastuje z tradycyjnym stylem budownictwa w mieście. W skład tej nowoczesnej enklawy wchodzą głównie pięciokondygnacyjne budynki mieszkalne, a także wyższe jedenastokondygnacyjne wieżowce, znane jako punktowce.

Całość osiedla zaprojektowano z myślą o stworzeniu autonomicznej jednostki miejskiej, oferującej mieszkańcom pełną infrastrukturę, co sprawia, że jest to typowe osiedle nowej generacji. Działa ono jak samowystarczalna struktura, w której można znaleźć wszystko, co niezbędne do codziennego życia.

Osiedle składa się z dwunastu ulic, które tworzą jego wewnętrzną sieć. Wśród nich znajdują się:

• ul. Dusznicka (część),
• ul. Jana Pawła II,
• ul. Tadeusza Kościuszki (część),
• ul. Łąkowa (część),
• ul. Objazdowa (część),
• ul. Witolda Pileckiego,
• ul. Przyjaciół Dzieci,
• ul. Macieja Rataja,
• ul. Rodzinna,
• ul. Spółdzielcza,
• ul. Wiosenna,
• ul. kard. Stefana Wyszyńskiego.

Rekreacja

Osiedle im. Leona Kruczkowskiego zostało zaprojektowane jako niezależna część Kłodzka. W obrębie bloków mieści się wiele zielonych przestrzeni, które zdobią różnorodne drzewa i krzewy. Kluczowym elementem osiedla przez wiele lat był Park Przyjaciół Wojsk Górskich, zlokalizowany w jego wschodniej części. Ten park, stworzony w latach 70. XX wieku jako Park Młodzieży, w przeszłości oferował mieszkańcom takie atrakcje jak pergola oraz alejki, które łączyły się z ścieżkami rowerowymi.

Niestety, park przeszedł znaczną dewastację w latach 90. XX wieku. Dopiero w drugiej połowie lat 10. XXI wieku poddano go gruntownej modernizacji, co przywróciło mu dawny blask. W sąsiedztwie tego miejsca zlokalizowane są również ogródki działkowe, administrowane przez organizację pod nazwą POD Zwycięstwo.

W 2011 roku zrealizowano długotrwały projekt budowy krytej pływalni, która została otwarta przy Szkole Podstawowej nr 3. To znaczący krok, który przyczynił się do zwiększenia możliwości rekreacyjnych dla mieszkańców osiedla.

W 2010 roku, w miejscu pierwotnie zaplanowanym na Nowy Rynek, oddano do użytku alejkę spacerową z kolorową fontanną. Ta przestrzeń stanowiła nowy początek dla tworzonego tam parku kieszonkowego. Do roku 2016 funkcjonowało tam również mini-zoo, które jednak zostało zamknięte w wyniku protestów ze strony lokalnej społeczności. W jego miejsce, w 2017 roku, zbudowano plenerową siłownię, co z pewnością wpłynęło na atrakcyjność rekreacyjną tego miejsca.

Gospodarka

Osiedle im. Leona Kruczkowskiego w Kłodzku to typowa lokalizacja mieszkalna, znana jako sypialnia, w której nie ma znaczących zakładów pracy. Jednak pomimo braku dużych przedsiębiorstw, infrastruktura handlowo-usługowa jest tutaj bardzo dobrze rozwinięta.

Na osiedlu działa poczta, a także oddziały banków, w tym PKO Bank Polski oraz Santander Bank Polska. Mieszkańcy mają dostęp do różnych sklepów wielobranżowych i spożywczych, w tym do popularnych supermarketów takich jak Biedronka, „Kłodzka Chata” oraz E.Leclerc, który znajduje się w obiekcie po dawnej Hali Targowej „Merkury”.

Hala ta, w latach 90. XX wieku oraz na początku XXI wieku, pełniła istotną rolę w handlu przygranicznym z Czechami, co świadczy o jej znaczeniu dla lokalnej gospodarki. Dodatkowo, na osiedlu znajduje się także PKS Kłodzko, co ułatwia mieszkańcom dostęp do transportu publicznego i innych usług.

Infrastruktura

Transport

Osiedle im. Leona Kruczkowskiego znajduje się z dala od kluczowych szlaków komunikacyjnych w regionie ziemi kłodzkiej. Na jego północnej granicy biegnie drogi wyjazdowe z Kłodzka, które prowadzi dalej do europejskiej trasy E8 (E67) prowadzącej w kierunku Kudowy-Zdroju. Charakteryzuje się, że wszystkie drogi wewnętrzne na terenie osiedla to drogi gminne lub osiedlowe.

Komunikacja

Usługi komunikacyjne na osiedlu są jednymi z najlepiej rozwiniętych w całym Kłodzku. To sprzyjające położenie wynika z faktu, że na tym obszarze mieszka około jednej trzeciej mieszkańców miasta. Obsługę komunikacji miejskiej zapewnia prywatny przewoźnik A-Vista, który dysponuje sześcioma przystankami w obrębie osiedla, a to są: Kłodzko, ul. Dusznicka – PKS/Biedronka, Kłodzko, ul. Rodzinna – Sklep, Kłodzko, ul. Rodzinna/ul. Przyjaciół Dzieci, Kłodzko, ul. Spółdzielcza – E.Leclerc, Kłodzko, ul. Spółdzielcza/ul. Jana Pawła II, oraz Kłodzko, ul. Spółdzielcza/ul. Przyjaciół Dzieci. Autobusy A-Visty kursują na trasie, która obejmuje Kłodzko/ul. Szpitalna/Szpital, kierując się w stronę Kłodzko/ul. Noworudzka/Galeria.

W pobliżu tzw. „Małego Budynku” należącego do Szkoły Podstawowej nr 3 im. kpt. Betleja znajduje się również przystanek pod nazwą ul. Kościuszki (targ), skąd odjeżdżają autobusy podmiejskie oraz dalekobieżne, obsługiwane przez takich przewoźników jak PKS Kłodzko, Beskid-Przewozy oraz czeski przewoźnik CDS Náchod.

Bezpieczeństwo

W zakresie zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz okazjonalnych zagrożeń mieszkańcy osiedla im. Kruczkowskiego podlegają odpowiedzialności Komendy Powiatowej Straży Pożarnej oraz Policji w Kłodzku. Dzielnicowym w tej okolicy jest sierż. szt. Piotr Suchorzyński, działający w I Rejonie Służbowym. Ze strony kłodzkiej straży miejskiej rejon ten obsługiwany jest przez st. insp. Jarosława Dereń oraz st. insp. Krzysztofa Szopę.

Na terenie osiedla, w 2019 roku otwarto przychodnię lekarską „Eskulap” przy ul. Spółdzielczej 4, w której znajdują się lekarze rodzinnej opieki zdrowotnej oraz specjaliści. Przychodnia została przeniesiona z centrum miasta w związku z rozbudową placówki. Warto dodać, że w okolicy działają także liczne prywatne gabinety lekarskie oraz stomatologiczne. Dodatkowo, w pobliskiej okolicy znajdują się dwie apteki: „Vitrum” przy ul. Dusznickiej 1a oraz „Rodzinna” przy ul. Rodzinnej 41.

Ciekawostki

Osiedle im. Leona Kruczkowskiego w Kłodzku kryje w sobie wiele interesujących faktów, które przyciągają uwagę mieszkańców oraz turystów.

• na ulicy Rodzinnej znajduje się jeden z najdłuższych klatkowców w Polsce, który ma imponującą długość 603 metrów,
• przez ostatnie dwie dekady XX wieku, pomiędzy ulicami Spółdzielczą a Przyjaciół Dzieci, cyrki odwiedzające Kłodzko wielokrotnie rozbijały swoje namioty.

---

Oceń: Osiedle im. Leona Kruczkowskiego (Kłodzko)

---