Osiedle im. Henryka Sienkiewicza (Kłodzko)

---

Geografia

Położenie geograficzne

Osiedle im. Henryka Sienkiewicza znajduje się w wschodniej części Kłodzka, co czyni je interesującym miejscem w tym regionie. Na północy graniczy z Przedmieściem Wojciechowickim oraz Mariańską Doliną (Dolną). W kierunku wschodnim sąsiaduje z miejscowościami Wojciechowice i Jaszkówka, które podlegają administracyjnie gminie wiejskiej Kłodzko. Natomiast na zachodzie i południu graniczy z Przedmieściem Nyskim, a na południu z Jaszkową Dolną. Od centrum Kłodzka osiedle oddalone jest zaledwie o około 1,5 km, co czyni je dogodnym miejscem dla osób ceniących sobie bliskość do miejskich atrakcji.

Warunki naturalne

Obszar osiedla usytuowany jest na długim bocznym ramieniu Grzbietu Wschodniego Gór Bardzkich, które odchodzi od Łaszczowej. Kulminacyjnym punktem tej okolicy jest Szyndzielnia, która osiąga wysokość 430 m n.p.m. i znajduje się we wschodniej części osiedla. To wzniesienie jest uznawane za najwyższą górę w Kłodzku. Ponadto, teren osiedla otoczony jest przez potoki, które tworzą malownicze doliny. Od północy płynie Jodłownik, natomiast od strony południowej znajduje się Jawornik. Wysokość obszaru osiedla waha się od około 300 do 360 m n.p.m., co sprawia, że jest to dosyć zróżnicowany teren. Osiedle jest stosunkowo gęsto zabudowane, z wyjątkiem niewielkiego lasu otaczającego Szyndzielnię, który zarasta wschodnią część tej lokalizacji.

Historia

Obszar, na którym znajduje się osiedle nazwane imieniem Henryka Sienkiewicza, w czasach wczesnego średniowiecza był pokryty rozległymi lasami, dostarczającymi drewna mieszkańcom Kłodzka oraz jego okolic. Z biegiem stuleci, na zachodnich granicach tego terenu zaczęły rozwijać się dwa przedmieścia kłodzkie: Wojciechowickie oraz Wygon.

Na początku XIX wieku, teren osiedla został włączony w granice Kłodzka. W okresie przełomu XVIII i XIX wieku, w rejonie współczesnej ulicy Kilińskiego, wzniesiono szaniec fortu Owcza Góra, który był najbardziej wysuniętym na południe punktem obronnym. W ciągu kolejnych lat, budowa w tej okolicy była regulowana przez przepisy dotyczące miasta-twierdzy. Z chwilą zniesienia tego statusu w 1877 roku, Kłodzko mogło się swobodniej rozwijać, zwłaszcza w kierunku wschodnim.

Na początku XX wieku, rozkwit obszaru osiedla nabrał tempa. W tym czasie powstało wiele willi oraz domów jednorodzinnych, zgodnych z koncepcją miasta-ogrodu, gdzie każda posiadłość dysponowała swoją prywatną przestrzenią zieloną. Ulice Sienkiewicza oraz Walecznych stały się głównymi arteriam, od których odchodziły mniejsze uliczki. W ramach planowania terenów rekreacyjnych, na osiedlu zbudowano także niewielką skocznię narciarską.

Choć status miast garnizonowego nie uległ całkowitemu zniesieniu po 1877 roku, wojsko nadal miało swoją obecność w tym regionie. W okresie międzywojennym, na wschodnich obrzeżach osiedla, powstał rozległy kompleks koszarowy dla Wehrmachtu. Po zakończeniu II wojny światowej i objęciu Kłodzka przez polską administrację, utrzymano status peryferyjnego osiedla willowego. Nowi polscy osadnicy zastąpili dotychczasowych mieszkańców, którzy zostali wysiedleni w głąb Niemiec.

Od lat 70. XX wieku, na dostępnych przestrzeniach zaczęto budować nowe domy jednorodzinne, a w centrum osiedla zrealizowano projekt budowy szkoły podstawowej w ramach programu szkół tysiąclecia. Na mocy uchwały Miejskiej Rady Narodowej, osiedle otrzymało wcześniejsze imię Jurija Gagarina, słynnego radzieckiego kosmonauty oraz pierwszego człowieka w przestrzeni kosmicznej.

Koszary, które wcześniej znajdowały się w rękach niemieckich, zostały przejęte przez 27 Pułk Zmechanizowany Ludowego Wojska Polskiego, przemianowany na imię kapitana Stanisława Betleja w 1983 roku. W latach 1952–1989, pułk wchodził w skład 10 Sudeckiej Dywizji Zmechanizowanej, a później 2 Dywizji Zmechanizowanej. Po rozformowaniu pułku w 1990 roku, koszary zajęła piechota górska, tworząc 22 Batalion Piechoty Górskiej.

W wyniku pierwszych demokratycznych wyborów, zorganizowanych w 1990 roku, Rada Miejska Kłodzka w swojej I kadencji (1990–1994) zdecydowała o dekomunizacji nazw ulic, placów oraz osiedli. Osiedle otrzymało wtedy imię Henryka Sienkiewicza, polskiego pisarza oraz laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury.

Administracja

Obszar, na którym znajduje się osiedle, od zawsze był związany z polityczno-administracyjnymi losami Kłodzka, a w XIX wieku został oficjalnie włączony w granice tego miasta. Na terenie Kłodzka nie istnieją pomocnicze jednostki administracyjne, takie jak osiedla czy dzielnice, co sprawia, że większość decyzji dotyczących tej części miasta podejmuje samorząd miejski. Jego siedziba znajduje się przy pl. Bolesława Chrobrego, zlokalizowanym na Starym Mieście.

Mieszkańcy osiedla mają możliwość wybierania swoich przedstawicieli do Rady Miasta. Co pięć lat wybierają sześciu radnych, którzy reprezentują ich interesy. Warto odnotować, że do 2018 roku kadencja radnych trwała cztery lata. Okręg wyborczy nr 1 obejmuje całą wschodnią część Kłodzka, która znajduje się na prawym brzegu rzeki Nysy Kłodzkiej.

Edukacja i kultura

Na terenie osiedla znajduje się placówka oświatowa, która odgrywa kluczową rolę w edukacji lokalnej społeczności. Mowa tutaj o Szkoła Podstawowej nr 7 im. Tadeusza Kościuszki, zlokalizowanej w centralnym punkcie osiedla, przy ulicy Sienkiewicza 61.

Do szkoły ucz uczęszczają dzieci w wieku 7–15 lat, co stanowi istotną bazę edukacyjną dla najmłodszych mieszkańców. Instytucja ta nie tylko zapewnia naukę, ale również jest inicjatorem wielu działań kulturalnych na obszarze osiedla. Przyczynia się tym samym do wzbogacenia życia kulturalnego w regionie.

Po zakończeniu nauki w szkole podstawowej, większość młodych ludzi decyduje się na kontynuowanie edukacji w szkołach średnich, które znajdują się w centrum Kłodzka, co świadczy o trwałej i silnej więzi z lokalnym systemem edukacyjnym.

Religia

W osiedlu im. Henryka Sienkiewicza w Kłodzku przeważają wyznawcy Kościoła rzymskokatolickiego, stanowiący znaczną część lokalnej społeczności. Mieszkańcy ci są związani z katolicką parafią Matki Bożej Różańcowej, której siedzibą jest budynek zlokalizowany przy pl. Franciszkańskim 1 na Piasku w Kłodzku.

Warto podkreślić, że ta parafia przynależy do diecezji świdnickiej oraz dekanatu kłodzkiego, co podkreśla jej znaczenie w strukturze kościelnej regionu. Mieszkańcy aktywnie uczestniczą w życiu religijnym, kultywując tradycje i obyczaje związane z ich wiarą.

Architektura i urbanistyka

Dominującą formą zabudowy na obszarze osiedla im. Henryka Sienkiewicza są domy jednorodzinne, które można określić jako typowe dla tego regionu. Proces zabudowy terenu rozpoczął się na początku XX wieku, co miało związek z ukształtowaniem przestrzeni, w której osiedle się znajduje. Warto zauważyć, że nie brak tu jednak budynków charakteryzujących się podmiejskim stylem willowym, których projektantem był znany architekt Andreas Ernst (1861–1929).

W ciągu lat, zwłaszcza od lat 70. XX wieku, tereny osiedla zyskały dodatkową zabudowę w postaci domów jednorodzinnych. Te nowoczesne obiekty, typowe dla epoki socjalizmu, były w większości budowane z prefabrykatów i przyjmowały formę sześcianów. Wśród wielu interesujących budynków na osiedlu wyróżniają się szczególnie:

• Mauzoleum rodziny Ernst – ul. Walecznych z 1927 roku; obecnie w częściowej ruinie,
• Zespół koszarowo-wojskowy – ul. Walecznych 59; kompleks zbudowany w okresie dwudziestolecia międzywojennego,
• Willa – ul. Sienkiewicza 24; trzykondygnacyjna z początku XX wieku, z narożną wieżą i mansardowym dachem.

Osiedle im. Sienkiewicza obejmuje 15 ulic:

ul. Brzozowa ul. Bukowa ul. Władysława Broniewskiego ul. Stefana Czarnieckiego ul. Marii Dąbrowskiej ul. Marka Hłaski ul. Hugona Kołłątaja ul. Mikołaja Kopernika

ul. Kwiatowa ul. Zofii Nałkowskiej ul. Henryka Sienkiewicza ul. Sowia ul. Walecznych ul. Wierzbowa ul. Willowa

Turystyka i rekreacja

Osiedle im. Sienkiewicza zostało zaprojektowane zgodnie z ówczesnymi trendami, które inspirowały się koncepcją miasta ogrodu, popularną na przełomie XIX i XX wieku. Ten innowacyjny styl urbanistyczny zakładał tworzenie osiedli, w których dominowała niska i luźna zabudowa, a także duża ilość terenów zielonych, takich jak ogrody oraz skwery.

Wiele domów w tym osiedlu dysponuje własnymi przydomowymi ogrodami, co sprawia, że przestrzeń ta staje się szczególnie przyjemna i zachęcająca do spędzania wolnego czasu na świeżym powietrzu. W centrum osiedla, na skrzyżowaniu ulic Sienkiewicza, Kołłątaja i Walecznych, można zauważyć Państwowe Ogródki Działkowe „Zgoda”, które są miejscem spotkań okolicznych mieszkańców.

Na południowym skraju osiedla wzdłuż rzeki Jawornik rozciągają się malownicze łąki, natomiast we wschodniej części znajduje się niewielki las. Kulminacją tego obszaru jest szczyt Szyndzielnia, który stanowi doskonały punkt widokowy. W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się nieczynna wieża widokowa, która niegdyś oferowała wspaniałe widoki na okolicę.

Warto zaznaczyć, że osiedle to jest również miejscem dla turystów. Przebiega tędy jedyny kłodzki pieszy szlak turystyczny, szlak żółty, łączący Krosnowice z Kłodzką Górą, który cieszy się dużą popularnością wśród miłośników przyrody i aktywnego wypoczynku.

Jednak nie tylko natura przyciąga uwagę. Ze względu na sprzeciw lokalnej społeczności wobec budowy infrastruktury sportów zimowych na zboczach Owczej Góry, w początkowych dekadach XX wieku zdecydowano się na wybudowanie niewielkiej skoczni narciarskiej o wysokości kilkudziesięciu metrów przy ulicy Walecznych. Punkt konstrukcyjny tej skoczni wynosił 30 metrów, jednak po drugiej wojnie światowej obiekt ten został zniszczony.

Gospodarka

Osiedle im. Sienkiewicza charakteryzuje się nieznaczną infrastrukturą handlowo-usługową, co wpływa na ograniczone możliwości zakupowe mieszkańców. W obrębie tej lokalizacji znajdują się jedynie nieliczne sklepy prywatne, które pełnią rolę osiedlowych punktów sprzedaży.

W ostatnich latach, z uwagi na ukryte położenie, osiedle zyskuje na znaczeniu w zakresie turystyki. Coraz większe zainteresowanie przyciągają prywatne kwatery oraz obiekty hotelowe, oferujące noclegi dla turystów. Do najpopularniejszych miejsc noclegowych dostępnych w regionie należą:

• Pokoje gościnne u Mai – ul. Dąbrowskiej 17,
• Pokoje gościnne pod Różami – ul. Dąbrowskiej 13,
• Willa Kłodzko-Zacisze – ul. Hłaski 3.

Infrastruktura

Transport

Osiedle im. Sienkiewicza zlokalizowane jest w pewnym oddaleniu od kluczowych arterii komunikacyjnych, co nadaje mu unikalny charakter. Główne ulice w obrębie osiedla to ulice Sienkiewicza oraz Walecznych, które biegną równolegle z zachodu na wschód. Warto podkreślić, że wszystkie drogi w tym rejonie mają status dróg gminnych, co wpływa na ich codzienne użytkowanie oraz zarządzanie.

Komunikacja

Na obszarze osiedla można zauważyć dwa przystanki autobusowe: Kłodzko, ul. Walecznych oraz Kłodzko, ul. Sienkiewicza. Dawniej kursowały stąd busy A-Visty, które obsługiwały trasę II z ul. Spółdzielczej w kierunku ul. Walecznych, gdzie znajdowała się pętla autobusowa przy jednostce wojskowej. Niestety, obecnie przewoźnik nie prowadzi już tych linii, co sprawia, że oba przystanki nie są dostępne dla pasażerów.

Bezpieczeństwo

Mieszkańcy osiedla im. Sienkiewicza podlegają pod rejon działania Komendy Powiatowej Straży Pożarnej oraz Komendy Powiatowej Policji w Kłodzku w zakresie ochrony przeciwpożarowej i reagowania na inne lokalne zagrożenia. Obecnie funkcję dzielnicowego pełni asp. Grzegorz Piech z V Rejonu Służbowego. Z kolei kłodzką straż miejską w V Rejonie Służbowym obsługują st. insp. Marek Jasionek oraz st. strażnik Grzegorz Zamłyński.

Warto również zaznaczyć, że w wschodniej części osiedla usytuowany jest znaczący kompleks koszarowo-wojskowy przy ul. Walecznych 59–61. W jego skład wchodzą:

• 22 Batalion Piechoty Górskiej,
• placówka Żandarmerii Wojskowej,
• Wojskowa Komenda Uzupełnień.

---

Oceń: Osiedle im. Henryka Sienkiewicza (Kłodzko)

---